Ο Ανδρέας Νομικός, γεννημένος το 1937 στη Λήμνο, γνωστότερος ως «φτερού», ήταν υπαίθριος μικροπωλητής της Αθήνας. Πωλούσε φτερά για ξεσκόνισμα και φώναζε με ψιλή φωνή «φτερά…και πούπουλα». Αποτελούσε γραφική φυσιογνωμία της Αθήνας πάνω από 50 χρόνια, από τη δεκαετία του ’60 και η έκφραση «φτερά… και πούπουλα» έχει μείνει κλασική.

Αθήνα μέχρι και πριν από μερικές δεκαετίες ήταν μια διαφορετική πόλη. Τα χρόνια της οικονομικής κρίσης έριξαν βαριά τη σκιά τους στην πρωτεύουσα που άλλοτε (αν και επί της ουσίας οι δυσκολίες δεν έλειψαν ποτέ) ήταν μια εξαιρετικά χαρούμενη πόλη που είχε τις δικές της cult φυσιογνωμίες που χάριζαν άφθονο γέλιο.

Ποιος δεν έχει περπατήσει στο ιστορικό κέντρο τη δεκαετία του 1980 ή και νωρίτερα και δεν έχει «τρακάρει» τον Ανδρέα Νομικό; Δεν σας λέει κάτι το όνομα; Η τσιριχτή φωνή με την τρομερή ατάκα, σίγουρα θα σας λέει…

«Φτερούυυυυυ, φτεράααααα, καλέ φτεράαααααα»! Όσοι δεν έπιναν ήρεμοι-ήρεμοι τον μεσημεριανό, ανοιξιάτικο καφέ τους στο Μοναστηράκι και ξαφνικά μέσα στην ησυχία δεν άκουσαν αυτή τη τσιριχτή φωνή του πάντα γελαστού και έτοιμου για πλάκα Ανδρέα, έχουν χάσει ένα από τα πιο αστεία επεισόδια αυτής της πόλης.

Οι εμφανίσεις του -όπως ήταν φυσιολογικό- τα λευτεταία χρόνια είχαν αραιώσει δραματικά. Ο γραφών τον είχε συναντήσει πριν από μερικούς μήνες. Χωρίς την ενέργεια των προηγούμενων ετών αλλά χαμογελαστό να απαντάει με νεύμα στον χαιρετισμό όσων τον αναγνωρίζουν και του απευθύνονται με το μικρό του όνομα.

Ο Ανδρέας Νομικός έχει χαρακτηριστεί από πολλούς ένας σύγχρονος Κυνικός εξαιτίας των φαρμακερών σχολίων που έκανε, τα πειράγματα στους πάντες αλλά και την μοναδική διάθεση που είχε για αυτοσαρκασμό.

Σε μια νεανική βόλτα στο κέντρο της Αθήνας στις αρχές του 1990 είχαμε συναντήσει τον αξιολάτρευτο Ανδρέα. Είχαμε ακούσει για αυτόν διάφορες ιστορίες. Κάποιες από αυτές άγγιζαν το επίπεδο του «αστικού μύθου» καθώς κανείς δεν γνωρίζει αν όντως είναι αληθινές ή με την πάροδο του χρόνου η λεπτή γραμμή ανάμεσα στην αλήθεια και το ψέμα ξεθώριασε τόσο πολύ που πλέον δεν φαίνεται καθόλου.

Ό,τι και να συμβαίνει, πάντως, η ιστορία από τις ταραγμένες ημέρες του Νοέμβρη του 1973 που τα τανκς της δικτατορίας είχαν βγει στους δρόμους για να… «επαναφέρουν την τάξη», πάντα θα προκαλεί το ίδιο γέλιο.

Ο Ανδρέας περπατούσε στην Πατησίων και περίπου στο ύψος του Μουσείου πέρασε, πάντα κρατώντας την πραμάτεια του, μπροστά από ένα τεθωρακισμένο του στρατού. Κάποιοι στρατιώτες βρισκόντουσαν έξω από αυτό. Ο Ανδρέας τους πλησίασε και με τη χαρακτηριστική φωνή του τους ρώτησε: «Καλέ παιδιά, τι παίζετε εδώ; Τον Άγνωστο Πόλεμο;».

Αλλά δεν ήταν μόνο αυτό. Μία ακόμα από τις γνωστές ιστορίες που συνοδεύουν τη φήμη του Ανδρέα Νομικού είναι αυτή με τα πειράγματα στους ναύτες που κάθε πρωί περίμεναν στη στάση των λεωφορείων της πλατείας Κουμουνδούρου για να πάνε στο Σκαραμαγκά. Ο Ανδρέας πάντα αεικίνητος και έτοιμος για πειράγματα τους πλησίαζε, τους ξεσκόνιζε τους ώμους με τα φτερά και τους έλεγε τραγουδιστά: «Πάρε με ναύτη πάρε με και βάλε με στην πλώρη»!

Ακόμα, πάντως, κι όταν ήθελε να πειράξει κάποιον δε δίσταζε να επιστρατεύει το φαρμακερό του χιούμορ. Χαρακτηριστική περίπτωση είναι η απάντηση που έδωσε σε έναν… καθωσπρέπει κύριο που ενοχλήθηκε από την παρουσία του. Ο Ανδρέας Νομικός τον πλησίασε, πάντα με το χαμόγελο, και όταν βεβαιώθηκε πως το ακροατήριο περίμενε από εκείνον την ατάκα που θα σκόρπιζε το γέλιο είπε στον κύριο: «Καλέ, τι ωραίο καρό σακάκι φοράτε. Έχω ακριβώς το ίδιο σε τραπεζομάντιλο στο σπίτι μου»!

Και μπορεί η ζωή του Ανδρέα Νομικού να φαίνεται πως ήταν εύκολη και είχε μόνο αστείες στιγμές αλλά τα πράγματα δεν είναι έτσι. Η προσωπική του ζωή στους πολλούς είναι άγνωστη, καθώς ελάχιστοι είναι αυτοί που ενδιαφέρθηκαν να μάθουν τι κάνει αυτός ο άνθρωπος τις ώρες που δεν «σαρώνει» το κέντρο της Αθήνας πουλώντας τα φτερά του.

Ο Ανδρέας Νομικός, λοιπόν, ήταν οικογενειάρχης. Παντρεμένος και από τον γάμο του είχε αποκτήσει τρία παιδιά τα οποία σπούδασε με κόπο κάνοντας διάφορες δουλειές του ποδαριού. Ανάμεσα σε αυτές και η… πώληση φτερών που συμπλήρωνε το εισόδημά του αλλά ταυτόχρονα αποτελούσε και ένα είδος διασκέδασης.

Η εμφάνισή του με τα κοντά σορτσάκια, τις κρέμες σε όλο το σώμα, τις σαγιονάρες, τις see through μπλούζες και τα κολιέ στο λαιμό παρέπεμπε σε ομοφυλόφιλο, αλλά για όσους τον γνωρίζουν καλά αυτό δεν ήταν παρά ένα τέχνασμα για να τραβάει τα βλέμματα, να συγκεντρώνει δίπλα του πολλούς ανθρώπους και έτσι να πουλάει πιο εύκολα τα φτερά του.

Το κακό για τον ίδιο, ωστόσο, είναι πως ειδικά τα πρώτα χρόνια της «δράσης» του η εικόνα αυτή του δημιούργησε πολλά προβλήματα κυρίως με τους αστυνομικούς οι οποίοι μέχρι να συνηθίσουν την παρουσία και τα πειράγματα του, τον έσερναν κάθε τρεις και λίγο στο πιο κοντινό αστυνομικό τμήμα. Η «παράσταση» που έδινε ο χαμογελαστός Ανδρέας ήταν υπερβολική για τη συντηρητική Αθήνα της δεκαετίας του 1960.

Και όταν αυτά έπαψαν και ο Ανδρέας έγινε ένα από τα πιο… γραφικά «κομμάτια» του κέντρου της Αθήνας, διάφοροι που προφανώς η παρουσία του, τους ενοχλούσε άρχισαν να διασπείρουν διάφορες φήμες με στόχο να βρεθεί κάποιος που θα τις πιστέψει ώστε να του κάνει κακό.

Μια από αυτές τις φήμες -ίσως η χειρότερη- είναι πως η «φτερού» δεν ήταν αυτό που φαινόταν αλλά στην πραγματικότητα ήταν ασφαλίτης ή ακόμα και πράκτορας της ΚΥΠ τον οποίο είχε «ρίξει» η υπηρεσία στα στέκια της νεολαίας προκειμένου να κατασκοπεύει το τι λένε! Ευτυχώς η κατηγορία του «ρουφιάνου» έσβησε γρήγορα χωρίς να προκύψουν για τον Ανδρέα ιδιαίτερα προβλήματα.

Μπορεί ο Ανδρέας να «σάρωνε» σχεδόν όλο το ιστορικό κέντρο της Αθήνας, ωστόσο, η «έδρα» του ήταν συνήθως ένα παγκάκι στο πεζόδρομο της Αιόλου, κοντά στη συμβολή της με την Ευριπίδου. Από εκεί κάθε ημέρα ξεκινούσε τις… εφορμήσεις του.

Εκεί τον πρωτογνώρισαν οι Αθηναίοι στις αρχές της δεκαετίας του 1960 και εκεί τον έβρισκαν οι παραγωγοί ελληνικών ταινιών για να του κάνουν προτάσεις ώστε να έχει μικρούς ρόλους στις ταινίες που ετοίμαζαν.

Ο Ανδρέας Νομικός με έναν μάλλον απροσδόκητο τρόπο κατάφερε και έκανε καριέρα στον κινηματογράφο δεδομένου πως ούτε λίγο-ούτε πολύ εμφανίστηκε σε περίπου 30 ταινίες! Οι ρόλοι που είχε ήταν ίδιοι με τον ρόλο που είχε και στους δρόμους της Αθήνας. Πουλούσε φτερά, υποδυόταν τον ομοφυλόφιλο και πετούσε φαρμακερές ατάκες, ενώ δεν έλειπε και η κραυγή «φτερούυυυυυ, φτεράααααα, καλέ φτεράαααααα» που τον καθιέρωσε στις συνειδήσεις των Αθηναίων.

«Ο καταφερτζής» (1964), «Νυχτοπερπατήματα» (1964), «Ο Μελέτης στην Άμεσο Δράση» (1966), «Ένας ιππότης με… τσαρούχια» (1968), «Ο ναύτης του Αιγαίου» (1968), «Ποιος Θανάσης» (1968), Θου-Βου φαλακρός πράκτωρ (επιχείρησις: Γης μαδιάμ), «Ένας Κίτσος στα μπουζούκια» (1970), «Καυτά ψυχρά κι ανάποδα» (1971), «Ο καμαριέρης της μπουζουξούς (1971)», «Άρπα-Colla» (1982), «Η δημοκρατία του νέφους» (1983), «Ένας πρωτάρης στο κολλέγιο»! (1985) και «Λιποτάκτης» (1988), είναι μερικές μόνο από τις ταινίες που εμφανίστηκε ο Ανδρέας Νομικός.

Ιστορική έχει μείνει η ατάκα του στην ταινία «Ο Μελέτης στην Άμεσο Δράση» όπου αφού δέχεται στο πρόσωπο κατά λάθος έναν κουβά με νερό, φωνάζει στον άνθρωπο που του το πέταξε: «Ώρε πως με κατάντησες έτσι την φτωχιά; Βρε καραμελάκια, από τον Θεό να το ‘βρεις. Τέτοια ώρα βρε τις ποτίζουν τις συκιές»;

Ακόμα κι αν τα χρόνια πέρασαν, πάντως, και πλέον ο Ανδρέας γέρασε και τα φτερά δεν πουλιούνται όσο κάποτε, η «φτερού» συνεχίζει και διατηρεί τη δική της θέση στο πάνθεον με τις cult φυσιογνωμίες της παλιάς και καλής Αθήνας.

Ο Ανδρέας Νομικός, έφυγε από την ζωή σε ηλικία 84 ετών, σε ιδιωτική κλινική όπου νοσηλευόταν στις 06 Νοεμβρίου του 2021. Τους τελευταίους μήνες αντιμετώπιζε προβλήματα υγείας, έχοντας δίπλα του μέλη της οικογένειάς του.

Ανδρέας Νομικός: Φιλμογραφία