Γιάννης Δαλιανίδης 1923-2010

dalianidis giannis
dalianidis giannis
Advertisement

Ο Γιάννης Δαλιανίδης ήταν εμβληματική φυσιογνωμία του Ελληνικού Κνηματογράφου και της Φίνος Φιλμ. Ταλαντούχος, ευρηματικός, διαισθητικός, τολμηρός και πρωτοπόρος, τόσο ως σκηνοθέτης όσο και ως σεναριογράφος.

Advertisement

Η συμβολή του στο εγχώριο σινεμά, στα δοξασμένα χρόνια του ΄60, ήταν άλλες φορές καταλυτική και άλλες καθοριστική.

Ήταν ο μετρ των μιούζικαλ και της μουσικής κωμωδίας, αφού κατάφερε με πενιχρά μέσα να γυρίσει θεαματικές ταινίες σε αυτά τα είδη, που δεν είχαν να ζηλέψουν τίποτα από τις αντίστοιχες ξένες.

Τόλμησε να γράψει σενάρια και να τα αποδώσει σε θρυλικά πλέον έργα, με τα οποία έφερε τον νεορεαλισμό και άγγιζε θέματα ταμπού της ελληνικής κοινωνίας και των ανθρώπινων σχέσεων. Ανέδειξε μια πλειάδα ηθοποιών, οι οποίοι συνέθεσαν αργότερα το star system της εποχής τους.

Γιάννης Δαλιανίδης
Ο Γιάννης Δαλιανίδης.

Γεννήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 1923 και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη από θετούς γονείς. Σπούδασε χορό στη Βιέννη – εξάλλου εμφανιζόταν σε χορευτικές παραστάσεις από 10 ετών. Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα δούλεψε ως χορευτής σε θέατρα και βαριετέ, ενώ παράλληλα έκανε χορογραφίες σε ταινίες μικρών παραγωγών.

Το 1958 ο Ντίμης Δαδήρας, σκηνοθέτης της ταινίας «Χαρούμενοι Αλήτες», τον εμπιστεύτηκε να σκηνοθετήσει όλο το μουσικό μέρος της ταινίας. Την ίδια χρονιά γράφει το πρώτο του σενάριο για την ταινία «Το Τρελοκόριτσο» με πρωταγωνίστρια την νεαρή Τζένη Καρέζη.

Ένα χρόνο αργότερα, σκηνοθετεί την ταινία «Μουσίτσα» με την Αλίκη να γράφει σαν πρώτο όνομα και να κάνει εισπρακτική επιτυχία. Μέσα στην ίδια χρονιά σκηνοθετεί άλλες τρεις ταινίες και αρχίζει να καθιερώνεται, ενώ ήδη δείχνει τη… μουσική του διάθεση, βάζοντας μουσικά στοιχεία στις ταινίες του.

Το 1961 αρχίζει η πιο αποδοτική συνεργασία του Ελληνικού Κινηματογράφου: Δαλιανίδης με Φίνο. Πρώτη ταινία η κωμωδία «Ο Σκληρός Άντρας». Παράλληλα, ο Δαλιανίδης γράφει και σκηνοθετεί τον «Κατήφορο», ταινία νεορεαλιστικού χαρακτήρα με την οποία πραγματεύεται ευαίσθητα θέματα της νεολαίας και δείχνει τολμηρό γυμνό για τα δεδομένα της εποχής. Η ταινία κάνει θραύση, σπάει τα ταμεία, ενώ η καλλονή νεαρή πρωταγωνίστρια, Ζωή Λάσκαρη, εντυπωσιάζει στο ντεμπούτο της με τη θαυμάσια ερμηνεία της, αναστατώνει με την θηλυκότητά της και δικαιώνει τον Δαλιανίδη για την επιλογή του να την «ρίξει στα βαθιά».

Γιάννης Δαλιανίδης
Ο Γιάννης Δαλιανίδης.

Το 1963, ο Δαλιανίδης κάνει το βήμα που σκεφτόταν από καιρό με την ταινία «Μερικοί το Προτιμούν Κρύο». Με την ενθάρρυνση του Φίνου, γυρίζει το πρώτο από μια σειρά λαμπερών μιούζικαλ, τα οποία άνθισαν για μία ολόκληρη δεκαετία.

Έχοντας πια την ασφάλεια και τη στήριξη που του παρείχε ο Φίνος σε υλικοτεχνικό επίπεδο, προσάρμοσε με μαεστρία το αμερικάνικό είδος στα ελληνικά ήθη και δημιούργησε ένα αξεπέραστο μέχρι σήμερα μοντέλο μουσικού ψυχαγωγικού κινηματογράφου: έντονα χρώματα, εντυπωσιακές χορογραφίες, αθάνατα τραγούδια, κοσμοπολίτικα μέρη, θάλασσα, νεανική αθωότητα και ζωηράδα, απολαυστικές ατάκες.

Εννέα «καθαρόαιμα» μιούζικαλ και έξι μουσικές κωμωδίες είναι οι ταινίες που, όσες φορές και να προβληθούν στη μικρή οθόνη, δεν χάνουν καθόλου από τη λάμψη και τη δροσιά τους. Τρεις από τις ταινίες του στην Φίνος Φιλμ ήρθαν πρώτες σε εισπράξεις εισιτηρίων, ενώ η ταινία «Οι Θαλασσιές οι Χάντρες» έφτασε μέχρι τις Κάννες.

Αξέχαστες κωμωδίες, πρωτοποριακά δράματα, ονειρεμένα μιούζικαλ είναι ο λαμπρός απολογισμός του Γιάννη Δαλιανίδη στη Φίνος Φιλμ και γενικότερα στον Ελληνικό Κινηματογράφο. Ανέδειξε πολλούς ηθοποιούς, αφού το μάτι του και η διαίσθησή του δεν λάθευαν ποτέ. Γύρισε 59 ταινίες με την FF και 81 συνολικά.

Δέσποσε και στην τηλεόραση με πολλές επιτυχημένες και δημοφιλείς σειρές. Σκηνοθέτησε την τελευταία ταινία της Φίνος Φιλμ «Ο Κυρ Γιώργης Εκπαιδεύεται», εμπνευσμένη από τη δική του τηλεοπτική σειρά «Λούνα Παρκ», η οποία καθήλωνε το τηλεοπτικό κοινό, με πρωταγωνιστή τόσο στη σειρά όσο και στην ταινία τον αξέχαστο Διονύση Παπαγιαννόπουλο.

Κατά μία άποψη ο Δαλιανίδης υπήρξε δηλωμένος άθεος και βαθιά αριστερός. Απόπειρα στοιχειοθέτησης του συγκεκριμένου έχει γίνει στη βάση της στήριξης του στην ίδρυση του κόμματος της Δημοκρατικής Αριστεράς.

Ωστόσο, η σχέση του με την αριστερά αμφισβητείται καθώς η παραπάνω «στήριξη» γίνεται λίγους μήνες πριν το θάνατο του, στην ηλικία των 87 ετών, ενώ δεν υπάρχει καμιά προηγούμενη γνωστή σχέση του με τον συγκεκριμένο πολιτικό χώρο και τους εκπροσώπους του.

Αντιθέτως ο Δαλιανίδης έχει κατηγορηθεί, εμμέσως πλην σαφώς, για συνεργασία με την τελευταία δοσιλογική κυβέρνηση Τσιρονίκου (την επονομαζόμενη «κυβέρνηση της Βιέννης» του 1944-45), ως εκπρόσωπος της νεολαίας.

Από τη δεκαετία του ’70 εισήλθε δυναμικά και στο χώρο της τηλεόρασης, σκηνοθετώντας σειρές που άφησαν εποχή: «Λούνα Πάρκ» (1974-1981, ΕΙΡΤ), «Τα Λιονταράκια του κυρ-Ηλία» (1985, ΕΡΤ), «Το Ρετιρέ» (1990, MEGA), «Οι Μικρομεσαίοι» (1992, MEGA), «Στραβά κι Ανάποδα» (1993, ANT1) και «Το τρίτο στεφάνι» (1995, ANT1), βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Κώστα Ταχτσή.

Ο Γιάννης Δαλιανίδης άφησε την τελευταία του πνοή στις 16 Οκτωβρίου 2010 στο νοσοκομείο «Μετροπόλιταν» της Αθήνας, όπου νοσηλευόταν με αναπνευστικά προβλήματα και πολυοργανική ανεπάρκεια. Η κηδεία του ήταν πολιτική, κατόπιν επιθυμίας του, κι έγινε στις 18 Οκτωβρίου στο Α’ Νεκροταφείο της Αθήνας.

Το έργο του Γιάννη Δαλιανίδη είναι πραγματικά σπάνιο. Ο καλός και σοβαρός εμπορικός κινηματογράφος, που έχει συντροφέψει και ψυχαγωγήσει γενιές Ελλήνων, έχει τη σφραγίδα αυτού του μεγάλου δημιουργού.

Γιάννης Δαλιανίδης: Φιλμογραφία

ΈτοςΤίτλος ταινίας
1958Το Τρελοκόριτσο
1959Η Μουσίτσα
1959Λαός και Κολωνάκι
1959Ένας βλάκας και μισός
ΈτοςΤίτλος ταινίας
1960Χριστίνα
1960Το κοροϊδάκι της δεσποινίδος
1960Κρουαζιέρα στη Ρόδο
1961Ο σκληρός άντρας
1961Ο Κατήφορος
1961Ζητείται ψεύτης
1962Ο Δήμος από τα Τρίκαλα
1962Ο ατσίδας
1962Νόμος 4000
1962Μερικοί το προτιμούν κρύο
1962Η κυρία του κυρίου
1963Χωρίς ταυτότητα
1963Ένα κορίτσι για δύο
1963Ίλιγγος
1963Η ψεύτρα
1963Κάτι να καίει
1964Οι κληρονόμοι
1964Η χαρτοπαίχτρα
1964Εγωισμός
1964Κορίτσια για φίλημα
1965Τέντυ μπόι αγάπη μου
1965Ραντεβού στον αέρα
1965Ιστορία μιας ζωής
1965Ένα έξυπνο έξυπνο μούτρο
1966Οι θαλασσιές οι χάντρες
1966Ο ξυπόλυτος πρίγκηψ
1966Στεφανία
1966Δάκρυα για την Ηλέκτρα
1967Νύχτα γάμου
1967Γαμπρός απ’ το Λονδίνο
1967Μια κυρία στα μπουζούκια
1968Το παρελθόν μιας γυναίκας
1968Όλγα αγάπη μου
1968Ο ψεύτης
1968Ο Μικές παντρεύεται
1968Ένας ιππότης για τη Βασούλα
1968Γοργόνες και μάγκες
1969Το ανθρωπάκι
1969Όταν η πόλη πεθαίνει
1969Ο γόης
1969Ξύπνα Βασίλη
1969Η Παριζιάνα
1969Γυμνοί στο δρόμο
ΈτοςΤίτλος ταινίας
1970Μια τρελή τρελή σαραντάρα
1971Το κοροϊδάκι της πριγκηπέσσας
1971Ο κατεργάρης
1971Ο επαναστάτης ποπολάρος
1971Μια Ελληνίδα στο χαρέμι
1971Μαριχουάνα στοπ
1972Ο μάγκας με το τρίκυκλο
1972Ο εχθρός του λαού
1972Η αμαρτία της ομορφιάς
1972Η Μαρία της σιωπής
1973Έικοσι γυναίκες κι εγώ
1973Στον αστερισμό της παρθένου
1974Αγάπη μου Ουά-Ουά
1974Οι εραστές του ονείρου
1975Ένα τάνκς στο κρεβάτι μου
1975O τρομοκράτης
1977Ο κυρ Γιώργης εκπαιδεύεται
ΈτοςΤίτλος ταινίας
1981Τα τσακάλια
1982Βασικά καλησπέρα σας / Οι ραδιοπειρατές
1982Η στροφή
1983Καμικάζι αγάπη μου
1983Οι επικίνδυνοι
1984Έλα να αγαπηθούμε ντάρλινγκ
1984Όταν οι ρόδες χορεύουν
1985Φουτ μπωλ
1986Περάστε φιλήστε τελειώσατε
1986Ένα τρελό τρελό μούτρο
1986Αρέσω και κυκλοφορώ
1986Ο μαφιόζος
1986Πάρτυ για τρεις
1987Μπανάνες
1987Ο κουρδιστός εραστής
1987Χαμένοι στο Μανχάτταν
1988Οι συνένοχοι
1988Πως τη λεν τη βαζελίνη τούρκικα
1989Επικίνδυνος έρωτας : Ρωμαίος και Ιουλιέτα του Απρίλη
1989Μάρθα
1989Παγίδες 1: Ένοχο χτες
1989Παγίδες 2: Επικίνδυνο αύριο
ΈτοςΤίτλος σειράς
1974Λούνα Παρκ
1981Τ’ ανάποδα
1983Τα καθημερινά
1985Τα λιονταράκια
1988Οδός Ανθέων
1990Το ρετιρέ
1992Οι μικρομεσαίοι
1993Στραβά και ανάποδα
1994Αραχτοί και λάιτ
1995Το τρίτο στεφάνι
1996Το χρώμα του φεγγαριού
1997Απιστίες
2000Μικρές αμαρτίες
Προηγούμενο άρθροΖωή Λάσκαρη 1940-2017
Επόμενο άρθροΒασίλης Αυλωνίτης 1904-1970