Ο Μίκης Θεοδωράκης γεννήθηκε στη Χίο στις 29 Ιουλίου 1925, από πατέρα Κρητικό και μητέρα Μικρασιάτισσα. Λόγω της επαγγελματικής ιδιότητας του πατέρα του (ανώτερος δημόσιος υπάλληλος) πέρασε τα παιδικά του χρόνια μετακινούμενος σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας: Μυτιλήνη (1925-1928), Σύρο και Αθήνα (1929), Ιωάννινα (1930-1932) Αργοστόλι (1933-1936), Πάτρα (1937-1938), Πύργο (1938-1939) και Τρίπολη (1939-1943).
Πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο οΜίκης Θεοδωράκης είχε ανακαλύψει την αγάπη του για τη μουσική κι έγραψε τις πρώτες του συνθέσεις, ενώ το 1942 εξέδωσε τα πρώτα του ποιήματα, με το ψευδώνυμο Ντίνος Μάης.
Το 1943 οΜίκης Θεοδωράκης εγκαθίσταται οριστικά στην Αθήνα και συνεχίζει τις μουσικές του σπουδές, με δάσκαλο τον Φιλοκτήτη Οικονομίδη. Παράλληλα, αναπτύσσει αντιστασιακή δράση, μέσα από τις τάξεις της ΕΠΟΝ και του ΚΚΕ. Θα συλληφθεί από τους Ιταλούς και στη φυλακή θα γνωρίσει το έργο του Μαρξ.
Κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου (1946-1949) θα εξοριστεί πρώτα στην Ικαρία και στη συνέχεια στη Μακρόνησο. Οι πολιτικές του διώξεις δεν ανακόπτουν το δημιουργικό του έργο. ΟΜίκης Θεοδωράκης συνθέτει έργα «κλασσικής» μουσικής και στις 5 Μαρτίου 1950 παρουσιάζεται στο θέατρο «Ορφέας» της Αθήνας το πρώτο του έργο, «Πανηγύρι της Ασή-Γωνιάς» (1946), από την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, με μαέστρο τον δάσκαλό του Φιλοκτήτη Οικονομίδη.
Το 1953 οΜίκης Θεοδωράκης θα νυμφευθεί τη γιατρό Μυρτώ Αλτίνογλου (το ζευγάρι απέκτησε δύο παιδιά, τον Γιώργο και τη Μαργαρίτα) και θα συνεχίσει τις μουσικές του σπουδές στο Παρίσι, με δασκάλους τον Ολιβιέ Μεσιάν και τον Εζέν Μπιγκό. Συνεχίζει να συνθέτει και το 1959 του απονέμεται το βραβείο «Κόπλεϋ» για τον καλύτερο Ευρωπαίο συνθέτη της χρονιάς.
Ένα βράδυ του 1958, ενώ περιμένει τη γυναίκα του στο αυτοκίνητο, διαβάζει τον «Επιτάφιο» του Γιάννη Ρίτσου κι επί τόπου μελοποιεί τα πρώτα οκτώ ποιήματα. Το 1960 θα ηχογραφηθούν για πρώτη φορά με τη φωνή του Γρηγόρη Μπιθικώτση. Είναι η εποχή, που ο Θεοδωράκης περνάει στο χώρο του τραγουδιού και «παντρεύει» τους λαϊκούς ρυθμούς, τα λαϊκά όργανα, τους λαϊκούς τραγουδιστές και την ποίηση των κορυφαίων εκπροσώπων της γενιάς του ’30 (Σεφέρης, Ελύτης, Ρίτσος κ.ά.).
Από τα έργα του εκείνης της περιόδου ξεχωρίζουν τα: «Αρχιπέλαγος», «Πολιτεία Α’ και Β’», «Επιφάνεια», «Μαουτχάουζεν», «Άξιον Εστί». Επίσης, θα γράψει μουσική για την ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη «Ζορμπάς» (1964) και για δύο θεατρικές παραστάσεις που σημάδεψαν τη δεκαετία του ’60, τη «Μαγική Πόλη» και τη «Η γειτονιά των Αγγέλων». Το 1963, μετά τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη, ιδρύεται η «Νεολαία Λαμπράκη», της οποίας εκλέγεται Πρόεδρος. Την ίδια εποχή εκλέγεται βουλευτής της ΕΔΑ.
Με την επιβολή της δικτατορίας της 21ης Απριλίου 1967 θα αρχίσει ένας νέος κύκλος διώξεων και εξοριών για τον συνθέτη, που θα τελειώσει το 1970 με την αμνηστία που θα του χορηγηθεί, ύστερα από διεθνή κατακραυγή και προσπάθειες προσωπικοτήτων, όπως ο Ντμίτρι Σοστακόβιτς, ο Λέοναρντ Μπερνστάιν, ο Χάρι Μπελαφόντε, ο Άρθουρ Μίλερ και ο Χανς Άισλερ. ΟΜίκης Θεοδωράκης θα φύγει στο εξωτερικό και θα δώσει δεκάδες συναυλίες εναντίον των συνταγματαρχών, που θα τον κάνουν παντού γνωστό ως σύμβολο του αντιδικτατορικού αγώνα.
Την περίοδο της Μεταπολίτευσης οΜίκης Θεοδωράκης θα γνωρίσει ευρεία αποδοχή και η μουσική του, που θα ακουστεί πάλι ελεύθερα. Θα γίνει σημείο αναφοράς μιας νέας περιόδου για την Ελλάδα και ταυτόχρονα θα παραμείνει σύμβολο για τους αγωνιστές πολλών χωρών ενάντια σε ολοκληρωτικά καθεστώτα. Πολλά από τα έργα που έγραψε κατά τη διάρκεια της επταετίας θα εκδοθούν τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης («Ο ήλιος και ο χρόνος», «Τα Λαϊκά», «Τα τραγούδια του Ανδρέα», «Λιανοτράγουδα», «Κάντο Χενεράλ», «Επιφάνεια Αβέρωφ» και πολλά άλλα), ενώ σταδιακά θα αρχίσει η ηχογράφηση και η έκδοση των συμφωνικών του έργων.
Ο Μίκης Θεοδωράκης ασχολήθηκε ενεργά με την πολιτική κατά τη διάρκεια της Μεταπολίτευσης. Έθεσε το περίφημο δίλημμα «Καραμανλής ή τανκς», εκλέχθηκε βουλευτής (2 φορές με το ΚΚΕ και δύο φορές με τη Νέα Δημοκρατία) κι έγινε υπουργός στην κυβέρνηση Μητσοτάκη. Παράλληλα, ξεκίνησε με τον τούρκο μουσικό Ζουλφί Λιβανελί μία προσπάθεια προσέγγισης ανάμεσα στους λαούς της Ελλάδας και της Τουρκίας.
Στην εξηντάχρονη καριέρα του, ο Μίκης Θεοδωράκης έχει γράψει πάνω από 1.000 τραγούδια, πολλά συμφωνικά έργα, καντάτες και ορατόρια, μουσική για δεκάδες θεατρικά έργα και τραγωδίες, όπερες και μουσική για τον κινηματογράφο.
Το 2011: Η Κινηματογραφική Βάση Δεδομένων IMDB κατέταξε τον Μίκη Θεοδωράκη, στο Νο3 στη λίστα με τους 55 κορυφαίους συνθέτες μουσικής όλων των εποχών για τον κινηματογράφο (Top 55 Greatest Sound Track Composers Ever!), με Νο1 τον Ennio Moriccone και Νο2 τον Jonathan Newton Howard.
Μίκης Θεοδωράκης : Βραβεία
1962: Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για την μουσική στην ταινία Ηλέκτρα του Μιχάλη Κακογιάννη
1965: Βραβεύεται με τη Χρυσή Σφαίρα από τη: Hollywood Foreign Press Association για τη μουσική στο έργο «Ζορμπάς»
Βραβεία BAFTA της Βρετανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου. (Τα βρετανικά βραβεία BAFTA είναι αντίστοιχα των Όσκαρ)
1970: Βραβεύεται με το βραβείο BAFTA για τη μουσική στο έργο «Ζ»
1974: Βραβεύεται με το βραβείο BAFTA για τη μουσική στο έργο «Κατάσταση πολιορκίας»
1975: Βραβεύεται με το βραβείο BAFTA για τη μουσική στο έργο «Serpico»
Μουσικά Βραβεία Grammy, απονέμονται κάθε χρόνο στις ΗΠΑ, για τη βράβευση επιτυχημένων καλλιτεχνών στο χώρο της μουσικής βιομηχανίας από την Εθνική Ακαδημία Τεχνών κι Επιστημών Ηχογράφησης των ΗΠΑ.
1965: Βραβεύεται με το βραβείο Grammy για τη μουσική στο έργο «Ζορμπάς»
1974: Βραβεύεται με το βραβείο Grammy για τη μουσική στο έργο «Serpico»
– Διεθνής Μπιενάλε Μουσικής Κινηματογράφου Βόννη, Γερμανία. Βραβεύεται για το συνολικό του έργο στη κινηματογραφική μουσική, με το βραβείο «Erich Wolfgang Korngold»
27-29/06/2002: Ο Μίκης Θεοδωράκης τιμήθηκε στη Βόννη με το βραβείο Erich Wolfgang Korngold για κινηματογραφική μουσική στη Μπιενάλε Μουσικής Κινηματογράφου (2002 International Biennal for Film Music). Προς τιμήν του πραγματοποιήθηκε μια συναυλία μουσικής δωματίου στο Beethovenhaus – το σπίτι που γεννήθηκε ο Μπετόβεν- στις 27 Ιουνίου και μια ανοιχτή συναυλία με τη σουίτα Μπαλέτου «Αλέξη Ζορμπάς» στις 29, με την Ομοσπονδιακή Ορχήστρα Νέων. Ένας ύμνος για τον Μίκη Θεοδωράκη ήταν η ομιλία που εκφώνησε ο Γάλλος υπουργός Παιδείας Τζακ Λανγκ στην εκδήλωση.
2007: Η World Soundtrack Academy τίμησε τον Θεοδωράκη με το βραβείο Lifetime Achievement για το συνολικό του έργο στη κινηματογραφική μουσική, σε ειδική τελετή (20/10) στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Γάνδης στο Βέλγιο.
2011: Los Angeles Greek Film Festival (LAGFF): Βραβεύεται με το βραβείο «Ορφέας».
20+1 πολύ μικρές -μονόλεπτες- μουσικές ιστορίες από ισάριθμες ταινίες με μουσική του Μίκη Θεοδωράκη. Πρόκειται για μια σπονδυλωτή, μικρού μήκους ταινία, που ακολουθεί τη χρονολογική σειρά της παραγωγής των αρχικών κινηματογραφικών ταινιών κι αποδίδει μια συνολική εικόνα των ταινιών και της μουσικής του Μίκη Θεοδωράκη.
Κάθε ιστορία αρχίζει με το κύριο πόστερ της ταινίας, τον τίτλο της και από τους συντελεστές, τον σκηνοθέτη και τον μουσικό δημιουργό, που είναι πάντα ο Μίκης Θεοδωράκης, κι ακολουθούν επιλεγμένα πλάνα από την ταινία, με μουσική υπόκρουση από το κυρίως μουσικό θέμα και τυχόν διάλογοι. Οι πολύ μικρές ιστορίες, είτε αφηγούνται την υπόθεση της ταινίας, είτε μια επιμέρους πλευρά της. Ο Μίκης Θεοδωράκης έχει γράψει μουσική για τον κινηματογράφο σε 34 ταινίες.
Ο Μίκης Θεοδωράκης έφυγε από τη ζωή στις 02 Σεπτεμβρίου του 2021 σε ηλικία 96 ετών για τη συνοικία των αγγέλων αφήνοντας πίσω του ανεκτίμητη παρακαταθήκη.
Η τελευταία επιθυμία του Μίκη Θεοδωράκη, την οποία είχε μεταφέρει στον γ.γ. του ΚΚΕ Δημήτρη Κουτσούμπα, τη γραμματέα του Ρένα Παρμενίδου και τον Πρόεδρο του “Παγκρητίου Συλλόγου Φίλων Μίκη Θεοδωράκη”, Γιώργο Αγοραστάκη, ήταν η νεκρώσιμη ακολουθία και η ταφή να πραγματοποιηθούν στην πατρίδα του, το Γαλατά Χανίων.
Με αναφορά στο θάνατο του κορυφαίου δημιουργού Μίκη Θεοδωράκη ξεκίνησε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης την εισαγωγική τοποθέτησή του στη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, ενώ κήρυξε τριήμερο πένθος.
