Πόσο εύκολο είναι άραγε έστω και για τον πλέον έμπειρο κριτικό κινηματογράφου να απαντήσει στο ερώτημα «Ποια ήταν η σημαντικότερη ταινία στην καριέρα του Θανάση Βέγγου»;

«Καθόλου εύκολο» είναι η απάντηση. Διότι κάθε ταινία του Βέγγου, ακόμα και όσες δεν σημείωσαν εμπορική επιτυχία – και παραδόξως υπήρξαν πολλές τέτοιες -, είχε να προσφέρει και κάτι διαφορετικό στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου.

Αν επιμείνουμε ωστόσο στο ερώτημα, τότε η απάντηση που φαίνεται να κερδίζει είναι ότι η σημαντικότερη ταινία του ήταν αυτή που γύρισε το 1971, εν μέσω χούντας, με τον χαρακτηριστικότατο –όσο και αλληγορικό- τίτλο «Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση». Επρόκειτο για μια καθαρά σατυρική ταινία, σε σκηνοθεσία και παραγωγή του Ντίνου Κατσουρίδη, η οποία μάλιστα τιμήθηκε με 3 βραβεία στο 12ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης:

Βραβείο Καλλιτεχνικής Ταινίας, Σεναρίου και α’ ανδρικού ρόλου. Ήταν ξεκάθαρο ότι μέσα από αυτή την ταινία, ο καταπιεσμένος ελληνικός λαός, εν μέσω της στυγνής δικτατορίας των συνταγματαρχών έβλεπε μια ιστορία που του θύμιζε τα δικά το βάσανα, αλλά και ένα Βέγγο σε έναν μοναδικό δραματικό ρόλο. Μια δραματικότητα που – πόσο παράδοξο αλήθεια – πήγαζε από τα ίδια τα κωμικά συστατικά της υποκριτικής του.

Η παρουσία της ταινίας στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης προκάλεσε πάταγο: Ο Βέγγος ανακηρύχθηκε στο πρόσωπο του Φεστιβάλ και μετά το τέλος της προβολής της ταινίας του, ενθουσιασμένοι θαυμαστές του τον σήκωσαν στα χέρια θριαμβευτικά και τον περιέφεραν έξω από την αίθουσα. Ήταν ολοφάνερο ότι κάτι άλλο έβλεπαν πίσω από την ερμηνεία του.

Κι αυτό δεν ήταν τίποτα άλλο από τα μηνύματα ελευθερίας και δημοκρατίας που πήγαζαν αβίαστα μέσα από την ταινία, τα οποία όμως η χούντα της λογοκρισίας δεν είχε το πνευματικό υπόβαθρο να τα αντιληφθεί.

Η υπόθεση της ταινίας διαδραματίζεται την περίοδο της γερμανικής κατοχής. Ο Θανάσης Βέγγος είναι ένας εργάτης εργοστασίου, ο οποίος κοιτάει μόνο την δουλειά του και το πως θα εξοικονομήσει λίγο φαγητό. Αντίθετα η αδελφή του Φρόσω βοηθάει όσο μπορεί την αντίσταση κατά των Γερμανών.

Ο Θανάσης θα βρεθεί στο δικαστήριο υπερασπιζόμενος τον ταβερνιάρη της γειτονιάς Θόδωρο. Θα καταδικαστεί όμως ο ίδιος για ψευδορκία, σε είκοσι ημέρες φυλάκιση και θα βρεθεί στο ίδιο κελί με πατριώτες αντιστασιακούς. Ανάμεσά τους είναι και ο γνωστός Ιβάν. Όλοι μαζί αποφασίζουν και δραπετεύουν πλην του Θανάση, που μένει μόνος στο κελί. Όταν ο διοικητής ζητάει τον Ιβάν για ανάκριση, ο υπεύθυνος της φυλακής, έντρομος διαπιστώνει την απόδραση και στην θέση του Ιβάν παρουσιάζει τον Θανάση.

Είναι μοναδικός ο τρόπος που ο Βέγγος, με εκείνο το θλιμμένο βλέμμα και ύφος βιώνει τις δύσκολες καταστάσεις, καθηλώνοντας τον θεατή. Διότι στην ταινία αυτή, ο σπουδαίος αυτός ηθοποιός «παίζει» και με το βλέμμα του, και με τα μάτια του, και με τις κινήσεις των χεριών του, και με τις συσπάσεις του προσώπου του, με όλο του το είναι. Γι’ αυτό και το αποτέλεσμα είναι σχεδόν ανεπανάληπτο.

Η ταινία «Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση» προβλήθηκε τη σεζόν 1971-1972 και έκοψε 640.471 εισιτήρια, «σπάζοντας» ταμεία και γεμίζοντας ασφυκτικά τους κινηματογράφους της χώρας. Φυσικό επακόλουθο, να έρθει πρώτη σε εισπράξεις τη σεζόν εκείνη, ανάμεσα σε 90 ταινίες.

Μαζί με τον Βέγγο, στην ταινία πρωταγωνιστούσαν οι Εφη Ροδίτη, Αντώνης Παπαδόπουλος, Καίτη Λαμπροπούλου, Νικήτας Πλατής, Κατερίνα Γώγου. Το σενάριο ήταν του Ντίνου Κατσουρίδη και του Ασημάκη Γιαλαμά, ενώ η μουσική του Μίμη Πλέσσα.

Παρόλο που τα βιώματα του Γιώργου Κωνσταντίνου ήταν καλλιτεχνικά, αρχικά δεν θέλησε να ακολουθήσει θεατρικά βήματα και γράφτηκε στη σχολή Πάλμερ, για να γίνει ηλεκτροτεχνίτης.

Όταν κάποια στιγμή τον ρώτησε η μητέρα του, μήπως ήθελε να γίνει ηθοποιός, εκείνος αυθόρμητα της απάντησε «ναι».

Έτσι εγκατέλειψε τα σχέδιά του και ξεκίνησε τις σπουδές στη δραματική σχολή Μουζενίδη. Ανάμεσα στους συμμαθητές του ήταν η Μπεάτα Ασημακοπούλου και η Κατερίνα Γώγου.

Δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει τις σπουδές του, καθώς η σχολή σταμάτησε να λειτουργεί μετά τον θάνατο του χρηματοδότη της, δημάρχου Αθηναίων Κώστα Κοτζιά.

Τότε έδωσε εξετάσεις για το Εθνικό Θέατρο, αλλά απορρίφθηκε ως «εντελώς ατάλαντος» και τελικά ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη σχολή του Καρόλου Κουν.

Έτσι ξεκίνησε η καριέρα του στο θέατρο, η οποία απογειώθηκε το 1962 όταν τον επέλεξε προσωπικά ο Μάνος Χατζιδάκις για να πάρει μέρος στην «Οδό Ονείρων», μιας και ήταν καλλίφωνος.

Έκτοτε έπαιξε σε πολλές θεατρικές παραστάσεις, από κλασσικό θέατρο μέχρι επιθεώρηση και stand up comedy.

Ο ρόλος του Βασίλη που τρελαίνεται έσπασε ταμεία. 13 Απριλίου 1969.

Το κινηματογραφικό του ντεμπούτο έγινε στην ταινία «Η Λίζα και η Άλλη» με την Αλίκη Βουγιουκλάκη.

Ο Κωνσταντίνου πήγε στην πρεμιέρα, αλλά όταν είδε τον εαυτό του στο πανί, δεν του άρεσε.

«Είδα ένα τέρας. Έναν άνθρωπο με μια μύτη τόση, κοντά μαλλιά. Δίπλα μου καθόταν η Τζόλυ Γαρμπή και μόλις βλέπω τον εαυτό μου σηκώνομαι να φύγω και μου αρπάζει το χέρι μου λέει «Κάτσε κάτω, είσαι πολύ καλός»

Είναι ένας γνωστός ηθοποιός με πολλές επιτυχίες στο ενεργητικό του.

Η σχέση του με τον Νίκο Κούρκουλο ήταν φιλική μέχρι την στιγμή που βρέθηκαν και οι δυο στην ίδια εταιρεία. «Στη Φίνος Φιλμ είχα κάνει τριετές συμβόλαιο για τρεις ταινίες τον χρόνο και τελικά αντί για εννέα , έγιναν μόνο τρεις.

Γιατί; Δεν το επέτρεπαν η Αλίκη Βουγιουκλάκη και ο Νίκος Κούρκουλος, με τον οποίο ήμασταν φίλοι όταν συνεργαζόμουν με τον Τζέιμς Πάρις, αλλά όταν μπήκα στο φινέικο άλλαξε συμπεριφορά απέναντί μου», εξήγησε ο Κώστας Πρέκας σε συνέντευξή του σε καθημερινή εφημερίδα και συνέχισε: «Με το που πάτησα το πόδι μου στη Φίνος τον συνάντησα στο φουαγιέ. Έκαναν να τον αγκαλιάσω αλλά εκείνος με απέφυγε.

Από τότε δεν μου ξαναμίλησε ποτέ. Όπως μάθαινα πήγαινε τα βράδια στην αίθουσα προβολής και έβλεπε τα πλάνα των ταινιών που γύριζα. Καταλάβαινε ότι είχα απήχηση και έβαζε βέτο στον Φίνο να μην προχωρήσω» και συνέχισε για την Αλίκη Βουγιουκλάκη:

Διαβάστε επίσης
Αλέκος Σακελλάριος: Και ξαφνικά εμφανίστηκε ο Φίνος

«Επειδή εγώ ήμουν ο πιο ακριβοπληρωμένος στη Φίνος παίρνοντας 400.000 δραχμές την ταινία, είπε κάποια στιγμή για εμένα στο φουαγιέ της εταιρείας ”Καλέ αυτός είναι τρελός. Στο κάτω κάτω ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ παίρνει 250.000 δραχμές. Εγώ, μόλις την άκουσα της απάντησα: ”έχετε δίκιο στο κάτω – κάτω”.

Με στραγγάλισε ο Φίνος γιατί με πήρε στην εταιρία του για να με παροπλίσει. Εγώ, όμως του φέρθηκα καλά, γι’ αυτό έλεγε ”αν είχα δέκα σαν τον Πρέκα θα ήμουν Φοξ”. Και αυτό το έλεγε γιατί πήγαινα πρώτος στο γύρισμα και πάντα διαβασμένος και έβγαζα πάντα περισσότερα πλάνα απ’ όσα ήταν προγραμματισμένα.

Διαβάστε παρακάτω πως εξιστορεί ο σκηνοθέτης Νίκος Κούνδουρος την σωτήρια γνωριμία του με τον Θανάση Βέγγο στην Μακρόνησο.

«Ως γόνος μεγάλης οικογένειας που ήμουν, οι βασανιστές θέλησαν να αλαφρύνουν το δικό μου βασανιστήριο στο Μακρονήσι. “Ζήτα μια χάρη και θα σου την κάνουμε” μου είπαν και το μόνο που ζήτησα ήταν, να με αφήσουν να πάω να μείνω στο βουνό χωρίς φαΐ και χωρίς νερό, ενδεχομένως, αρκεί να μην τους βλέπω και να μη με βλέπουν. Το δέχτηκαν!

Την πρώτη μέρα τράβηξα για το βουνό, βρήκα ένα μέρος να κάτσω και βάλθηκα να ατενίζω την απέραντη μοναξιά του τοπίου. Ξάφνου, ένας γρήγορος, αεράτος τύπος εμφανίζεται κρατώντας κάτι πασσάλους στα χέρια του και δυο τρία κομμάτια ύφασμα. Δεν μου μιλάει, δεν του μιλάω και σε ελάχιστα λεπτά με ταχυδακτυλουργικές κινήσεις στήνει ένα αντίσκηνο! Το δικό μου αντίσκηνο!

«Τι κάνεις;» τον ρωτάω. «Θα πεθάνεις εδώ πάνω» απάντησε σοβαρός και συνέχισε τη δουλειά. Για όλες τις επόμενες μέρες, για όσο καιρό έζησα σαν αγρίμι, εξόριστος μεσ’ στην εξορία, ο ίδιος τύπος πηγαινοερχόταν κάθε μέρα διανύοντας μια τεράστια απόσταση από το στρατόπεδο ίσαμε το βουνό, μόνο και μόνο για να μου φέρνει φαγητό να τρώω να μην πεθάνω. Ήταν ο Θανάσης Βέγγος, η απαρχή μιας μεγάλης φιλίας πάνω απ’ όλα.»

Τρία υπαίθρια θέατρα χτίστηκαν στη Μακρόνησο από το 1947 μέχρι το 1950. Τα έχτισαν οι ίδιοι οι εξόριστοι για την «ιδεολογική αναμόρφωσή τους» με πέτρες που έσπαγαν μόνοι τους από το βραχώδες έδαφος.

Έμεινε μαζί μου όλα τα χρόνια της Μακρονήσου. Είχα χρεωθεί την κατασκευή ενός θεάτρου -ήμουν τριτοετής της αρχιτεκτονικής τότε. Πήγα στη διοίκηση και λέω: «Αυτόν το μισότρελο φαντάρο να μου τον δώσετε». Κι έτσι βρέθηκα να φτιάχνω το θέατρο με το Θανάση βοηθό. Στήσαμε τη σκηνή, ανεβάσαμε το πρώτο έργο, και να ο Βέγγος ηθοποιός και να ο Βέγγος πρωταγωνιστής και να ο Βέγγος αγαπημένος ολόκληρου του τάγματος, και να ο Βέγγος η ανακούφισή μας, η λύτρωση μας και το χαμόγελό μας».

Η Μάρω Κοντού έχει συνεργαστεί με τα μεγαλύτερα ονόματα του ελληνικού κινηματογράφου.

«Ο Δημήτρης Χορν υπέφερε πάντα! Φοβόταν τις αρρώστιες! Νόμιζε πως δεν είναι καλός ηθοποιός, πως δεν επαρκούσε για τους ρόλους. Βασάνιζε τον εαυτό του. Με τους άλλους ήταν υπέροχος.

Ο πιο δοτικός άνθρωπος που υπήρξε. Γενναιόδωρος, μεγαλόψυχος. Ο καλύτερος» εξήγησε σε καθημερινή εφημερίδα και συνέχισε για τον Μάνο Χατζιδάκι:
«Ένας κύριος! Ένας γλυκύτατος άνθρωπος! Με έναν πόνο στα μάτια του, όμως, πάντα.

Με ένα τραγούδι του τον έχω πάντα μέσα μου… ξέρεις: ‘’τι να μου κάνουν δάκρυα δυο και στεναγμοί σαράντα δυο, μανούλα μου’’» ενώ για τον Λάμπρο Κωνσταντάρα είπε: «Δύστροπος χαρακτήρας. Άριστος επαγγελματίας. Ερχόταν πρώτος στο θέατρο και έφευγε τελευταίος.

Ήξερε τα λόγια από την πρώτη εβδομάδα. Ήταν της τυπικότητας με όλους. Όμως πάντα κάποιος τού έφταιγε. Η ταξιθέτρια, ο ταμίας, μα κάτι θα έβρισκε! Δουλέψαμε μαζί χρόνια και είχαμε άριστη επαγγελματική σχέση, με επικοινωνία στη σκηνή και μόνο»