Ο Γιάννης Σπανός υπήρξε ένας από τους κορυφαίους έλληνες συνθέτες, από εκείνους που διαμόρφωσαν το σύγχρονο ελληνικό τραγούδι. Από την αρχή της καριέρας του στη Γαλλία, όπου υπηρέτησε το γαλλικό «σανσόν», μέχρι την καθοριστική του συνεισφορά στο «Νέο Κύμα», τη μελοποίηση ποίησης με τις «Ανθολογίες» του, τις μουσικές του για τον κινηματογράφο και το θέατρο, γνώριζε πώς ν’ αγγίζει την καρδιά και το συναίσθημα. Ταυτόχρονα, με την ίδια άνεση μπορούσε να συνθέτει γνήσια λαϊκή μουσική, επιμένοντας πάντα να βασίζεται και να αναδεικνύει τον στίχο.
Ο Γιάννης Σπανός γεννήθηκε στις 26 Ιουλίου του 1934 στο Κιάτο Κορινθίας. Ξεκίνησε τις μουσικές του σπουδές στο πιάνο πολύ μικρός στην ιδιαίτερη πατρίδα του και τις συνέχισε στο Εθνικό Ωδείο, όταν ήλθε στην Αθήνα για να σπουδάσει νομικά.
Το 1959 εγκατέλειψε τις πανεπιστημιακές σπουδές του και μετέβη στη Γαλλία, όπου έζησε για τέσσερα χρόνια παίζοντας πιάνο στις μπουάτ της αριστερής όχθης του Σηκουάνα. Αυτό το διάστημα γνωρίστηκε και συνεργάστηκε με πολλά γνωστά ονόματα του γαλλικού τραγουδιού, όπως η Ζιλιέτ Γκρεκό, η οποία ηχογράφησε και κάποιες μελοποιήσεις του σε ποιήματα γάλλων ποιητών (Βερλέν, Ελιάρ, Ρεμπό), αλλά και η Μπριζίτ Μπαρντό, η Μαρί Λαφορέ και η Πια Κολομπό.
Το 1963 επέστρεψε στην Ελλάδα και ηχογράφησε τον πρώτο του ελληνικό δίσκο με το τραγούδι «Μια αγάπη για το καλοκαίρι» σε στίχους του Γιώργου Παπαστεφάνου και ερμηνεύτρια την Καίτη Χωματά. Μ’ αυτό τον δίσκο τέθηκαν ουσιαστικά τα θεμέλια για εκείνο το είδος τραγουδιών που ονομάστηκε από τότε «Νέο Κύμα», κατά γαλλικό «Nouvelle Vague».
Στα επόμενα χρόνια υπήρξε ο σημαντικότερος συνθέτης αυτού του είδους, το οποίο έχει τις ρίζες του τόσο στο ελαφρό και το έντεχνο ελληνικό τραγούδι, όσο και στα γαλλικά ακούσματα του ίδιου. Πολύ γνωστά τραγούδια του αυτής της περιόδου είναι τα «Κι αν σ’ αγαπώ δεν σ’ ορίζω», «Μια φορά θυμάμαι», «Μιλάς», «Δέκα στρατιώτες κι ένας λοχαγός», «Το Χριστινάκι», «Άσπρα Καράβια», «Ο παλιός μας έρωτας». Τα τελευταία ανήκουν σε δύο ολοκληρωμένες δισκογραφικές του δουλειές (Α’ και Β’ Ανθολογία), βασισμένες σε μελοποιήσεις ποιημάτων ελλήνων ποιητών (Ρώτας, Παλαμάς, Σκίπης, Λαπαθιώτης, Βιζυηνός, Καρυωτάκης κ.ά.) που πραγματοποιήθηκαν το 1967 και 1968 αντίστοιχα.
Στη συνέχεια κυκλοφόρησε μία σειρά δίσκων με τραγούδια του, όπως «Μια Κυριακή» (1969), «Σαββατόβραδο» (1970), «Οδός Αριστοτέλους» (1974), «Γ’ Ανθολογία» (1975), «Η Μοσχολιού τραγουδά Σπανό» (1977), «Τραγούδια και μπαλάντες» (1977), «Στου καιρού τα ρέματα» (1981), «Φίλε» (1982), «Έξοδος κινδύνου» (1984), «Προσωπικά» (1988) και «Ο Δημήτρης Μητροπάνος τραγουδάει Γιάννη Σπανό» (1993). Τραγούδια του έχουν ερμηνεύσει η Αρλέτα, η Σούλα Μπιρμπίλη, ο Κώστας Καράλης, η Καίτη Χωματά, ο Γιάννης Πάριος, η Ελένη Δήμου, η Χάρις Αλεξίου, ο Μανώλης Μητσιάς, ο Δημήτρης Μητροπάνος, η Τάνια Τσανακλίδου κ.ά.
Έγραψε επίσης μουσική για το θέατρο, τον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Το 1971 βραβεύθηκε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης για τη μουσική του στην ταινία του Βασίλη Γεωργιάδη «Εκείνο το καλοκαίρι».
Ο Γιάννης Σπανός ξεκίνησε να γράφει μουσική για τον Ελληνικό Κινηματογράφο το 1966. Η πρώτη ταινία που συνεργάστηκε ήταν το «Όλοι οι άνδρες είναι ίδιοι» του Αλέκου Σακελλάριου. Σε αυτήν την ταινία η Άννα Φόνσου ερμήνευσε το διαχρονικό σουξέ «Θέλω τα ώπα μου», το οποίο κυκλοφόρησε σε δίσκο 45 στροφών από την Lyra. Στην ίδια ταινία η Καίτη Χωματά ερμήνευσε το «Στον ουρανό είν’ ένα αστέρι». Από την ίδια ταινία κυκλοφόρησε κι ένας ακόμη δίσκος 45 στροφών με δύο ορχηστρικά θέματα («Το Χασάπικο του Ναυτικού» & «Το Χασάπικο της Αεροπορίας»).
Την ίδια χρονιά έγραψε μουσική και για την ταινία του Γιώργου Λόη «Ο γυρισμός του στρατιώτη», όπου ερμήνευσαν τραγούδια του ο Μανώλης Καναρίδης («Πέτα καρδιά μου γίνε πουλί»), το Trio Fandasia και η Μαρίζα Κωχ. Ακολούθησαν οι ταινίες «Καλώς ήλθε το δολλάριο» του Αλέκου Σακελλάριου («Φρέρε Ζακ», «Έναν αητό αγάπησα», «Τη βραδιά μου απόψε») και «Το κορίτσι της οργής» του Ορέστη Λάσκου («Στη Φρεατίδα»).
Το 1969 ο Γιάννης Σπανός γράφει τη μουσική και τα τραγούδια της ταινίας του Κώστα Ασημακόπουλου «Το Νυφοπάζαρο». Εκτός από τους ηθοποιούς Βαγγέλη Βουλγαρίδη κι Ελένη Ανουσάκη, τραγούδησαν πολλοί γνωστοί τραγουδιστές της εποχής, όπως ο Μιχάλης Βιολάρης, η Πόπη Αστεριάδη, η Μαρίζα Κωχ, ο Γιώργος Γερολυμάτος, αλλά και ο μετέπειτα δημοφιλής συνθέτης Αλέξης Παπαδημητρίου. Το 1970 κυκλοφόρησε από την Zodiac ένα 45άρι δισκάκι με δύο τραγούδια της ταινίας, «Αη-Νικόλας» και «Μηνύματα», με τη φωνή του Μιχάλη Βιολάρη.
Μεγάλη στιγμή στην πορεία του Γιάννη Σπανού αποτελεί η μουσική και τα τραγούδια που έγραψε για την ταινία του γνωστού ηθοποιού Βασίλη Μαυρομάτη «Σκιές στην άμμο». Λίγοι θυμούνται την ταινία, αλλά όλοι λάτρεψαν τα τραγούδια: «Μια αγάπη για το καλοκαίρι» (Καίτη Χωματά), «Βάρκα χωρίς πανιά» (Μιχάλης Βιολάρης & Καίτη Χωματά), «Μαυρομαλλούσα κοπελιά» (Μιχάλης Βιολάρης & Καίτη Χωματά), «Πήρες λάθος μονοπάτι» (Αλέξης Γεωργίου), «Μπαλάντα της Καίτης» (Καίτη Χωματά), «Γιατί ναρθείς» (Καίτη Χωματά) κ.ά. Ο δίσκος κυκλοφόρησε από τη Lyra το 1969.
Το 1970 ο Γιάννης Σπανός συνεργάζεται για δεύτερη φορά με τον Κώστα Ασημακόπουλο, στην ταινία «Όμορφες μέρες». Το αποτέλεσμα ήταν μια σειρά από εξαίρετα τραγούδια («Μη μου μιλάς γι’ αγάπη», «Μη βάζεις μαράζι», «Θάλασσά μου χωρίς άκρη», «Ήρθα ξανά κοντά σου») κι ένας υπέροχος δίσκος που κυκλοφόρησε το 1991 από την Lyra. Την ίδια χρονιά έγραψε μουσική και για την ταινία του Στέλιου Τατασόπουλου «2 τρελλοί κι’ ο ατσίδας».
Η πιο γνωστή και χαρακτηριστική κινηματογραφική μουσική του Γιάννη Σπανού είναι αδιαμφισβήτητα για την ταινία του Βασίλη Γεωργιάδη «Εκείνο το καλοκαίρι», για την οποία ο Γιάννης Σπανός απέσπασε και βραβείο μουσικής στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το 1971. Το «Σαν με κοιτάς» που ερμήνευσε ο Γιάννης Φέρτης με την Αφροδίτη Μάνου θεωρείται από τα πιο ερωτικά κομμάτια της ελληνικής δισκογραφίας. Ο δίσκος κυκλοφόρησε από την His Master’s Voice.
Ο ακούραστος Γιάννης Σπανός το 1972 θα γράψει μουσική για 6 ταινίες! Μία εξ αυτών ήταν και η ερωτική «Αναζήτησις» του Ερρίκου Ανδρέου. Οι δύο αδερφές Μαρία Δημητριάδη και Αφροδίτη Μάνου τραγούδησαν τα όμορφα τραγούδια της ταινίας («Σ’ αναζητώ», «Βήματα», «Κωλ Γκερλς»). Το soundtrack κυκλοφόρησε το 2002 από την Music Box International.
Μια από τις πιο σημαντικές συνεργασίες του Γιάννη Σπανού ήταν με τον Φίλιππο Φυλακτό στην ταινία «Παύλος Μελάς», όπου πρωταγωνιστούσε και πάλι ο Λάκης Κομνηνός. Η Δήμητρα Γαλάνη τραγουδούσε το «Σε κλαίει λαός» σε ποίηση Κωστή Παλαμά. Ο δίσκος κυκλοφόρησε από την His Master’s Voice σε βινύλιο το 1973 και σε CD το 2006.
Ο Γιάννης Σπανός συνεργάστηκε δύο φορές με τον γνωστό σκηνοθέτη και παραγωγό Κώστα Καραγιάννη, στις ταινίες «Ταγκό 2001» (τραγουδά ο Δάκης) και «Έγκλημα στο Καβούρι», στις οποίες πρωταγωνιστούσε ο Λάκης Κομνηνός.
Ο Γιάννης Σπανός το 1972 θα γράψει μουσική για τις ταινίες «Οι απάνθρωποι» & «Οι εκβιασταί» (τραγουδά η Σάσα Καστούρα) του Παύλου Φιλίππου και «Οργισμένη γενιά» (τραγουδούν η Δήμητρα Γαλάνη & το συγκρότημα Morka) του Μεμά Παπαδάτου.
Ο Δημήτρης Κολλάτος γύρισε το «Συμπόσιο», για να ερευνήσει τις διάφορες μορφές του έρωτα, περιγράφοντας έναν κύκλο καλλιτεχνών. Την αριστουργηματική μουσική υπέγραψε ο Γιάννης Σπανός και ο δίσκος που κυκλοφόρησε το 1972 από την Columbia θεωρείται σήμερα δυσεύρετος. Κυκλοφόρησε και σε CD το 1995 και το 2006.
Η τελευταία κινηματογραφική εμφάνιση (μαζί με τη «Λυσιστράτη») της Τζένης Καρέζη ήταν στη δραματική ταινία του Κώστα Καζάκου «Ερωτική συμφωνία». Ο Γιάννης Σπανός συνέθεσε ακόμη ένα αψεγάδιαστο soundtrack, που κυκλοφόρησε από την Music Box International το 1992 σε βινύλιο και το 2002 σε CD.
Ο Γιάννης Σπανός το 1977 έγραψε τα τραγούδια της ταινίας του Ερμή Βελόπουλου «Κλειστό παράθυρο» (η μουσική ήταν του Βαγγέλη Κατσούλη) και τη μουσική της ταινίας του Παύλου Φιλίππου «Μαύρη Αφροδίτη». Η τελευταία κινηματογραφική παρουσία του σημειώθηκε το 1993 στην ταινία του Δημήτρη Κολλάτου «Κόκκινο τριαντάφυλλο σου έκοψα».
Ο Γιάννης Σπανός πέθανε ξαφνικά στο σπίτι του στο Κιάτο ενώ κοιμόταν, στις 31 Οκτωβρίου 2019, σε ηλικία 85 ετών. Τις τελευταίες ημέρες ετοιμαζόταν για τις ζωντανές εμφανίσεις που θα πραγματοποιούσε στο «Γυάλινο Μουσικό Θέατρο» της Αθήνας μαζί με τον Μίμη Πλέσσα και τον Γιώργο Χατζηνάσιο.
Γιάννης Σπανός: Μουσική σε ταινίες
Έτος | Τίτλος ταινίας |
---|---|
1966 | Όλοι οι άνδρες είναι ίδιοι |
1966 | Ο γυρισμός του στρατιώτη |
1967 | Καλώς ήλθε το δολλάριο |
1967 | Το κορίτσι της οργής |
1969 | Το Νυφοπάζαρο |
1970 | 2 τρελλοί κι’ ο ατσίδας |
1970 | Όμορφες μέρες |
1970 | Σκιές στην άμμο |
1971 | Εκείνο το Καλοκαίρι |
1972 | Αναζήτησις |
1972 | Ερωτική Συμφωνία |
1972 | Οι απάνθρωποι |
1972 | Οι εκβιασταί |
1972 | Οργισμένη γενιά |
1973 | Ταγκό 2001 |
1974 | Έγκλημα στο Καβούρι |
1974 | Οι εκδικητές της Κύπρου |
1974 | Παύλος Μελάς |
1977 | Κλειστό παράθυρο |
1977 | Μαύρη Αφροδίτη |
1993 | Κόκκινο τριαντάφυλλο σου έκοψα |
Πληροφορίες άρθρου: maxmag.gr, retrodb.gr