“Ο Χριστός ξανασταυρώνεται” ήταν το δημοφιλέστερο τηλεοπτικό πρόγραμμα της σεζόν 1975 -76. Ένα αξεπέραστο αριστούργημα, βασισμένο στο βιβλίο που έγραψε ο Νίκος Καζαντζάκης και δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το 1948 και εκδόθηκε το 1954 από τον εκδοτικό οίκο Δίφρος, ενώ αρχικά κυκλοφόρησε στην Νορβηγία και Γερμανία το 1951.
Σκηνοθέτης του σίριαλ ήταν ο Βασίλης Γεωργιάδης, που είχε στο ενεργητικό του μεγάλες κινηματογραφικές κι αξέχαστες ταινίες, όπως: “Κορίτσια στον ήλιο“, “Ο μπλοφατζής”, “Εκείνο το καλοκαίρι”, “Η κατάρα της μάνας”, “Η 7η μέρα της δημιουργίας”, “Οργή”, “Γάμος αλά Ελληνικά“, “Ραντεβού με μια άγνωστη”, “Η μάχη της Κρήτης” κ.α.
Οι περισσότερες βραβευμένες στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και σε ξένα Φεστιβάλ, ενώ τα ανεπανάληπτα, “Τα Κόκκινα Φανάρια” και “Το χώμα βάφτηκε κόκκινο” ήταν υποψήφιες για Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας (Το κόκκινο ήταν το γούρικο χρώμα του όπως φαίνεται). Στην τηλεόραση, ο Βασίλης Γεωργιάδης ξεκίνησε με τις σειρές, “Μπαλσόι Ιβάν και Μπιγκ Τζον” και “Επικίνδυνα Βήματα”, ενώ μετά τον Χριστό, η τηλεοπτική του καριέρα απογειώθηκε. Γιούγκερμαν, Πανθέοι, Συνταγματάρχης Λιάπκιν, Μαρία Πάρνη, Η τελευταία νύχτα της γης, Ουράνιο Τόξο, η μία μεγαλύτερη επιτυχία από την άλλη.
Η παραγωγή της σειράς ήταν της Αστήρ TV, των Γιώργου και Ελβίρας Ράλλη, η οποία ήταν η μεγαλύτερη εταιρία παραγωγής τηλεοπτικών προγραμμάτων στην Ελλάδα, κάτι σαν τη Φίνος Φιλμ αλλά στην τηλεόραση. Ενδεικτικά αναφέρω τα: Αλάτι και Πιπέρι, Χαρούμενη Κυριακή, Πανθέοι, Γιούγκερμαν, Γαλήνη, Ονειροπαρμένος, Το ημερολόγιο ενός θυρωρού, Χαμογελάστε Παρακαλώ, Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα, Ο δρόμος, Μια υπέροχη γλωσσού, Η γειτονιά μας, Μαντάμ Σουσού, Εκείνες κι εγώ, Λωξάντρα … κατάλογος ατέλειωτος!
Όσο για του υπόλοιπους συντελεστές; Ο Κώστας Λυχναράς είχε την τηλεοπτική διεύθυνση (αρχικά συνσκηνοθετούσε με τον Βασίλη Γεωργιάδη), ο Πέτρος Καπουράλης αντί για συμβατικά σκηνικά, έστησε ένα ολόκληρο χωριό δίπλα στα στούντιο, ο Τάσος Ζωγράφος που ήταν αυθεντία έκανε τα κοστούμια, η Δανάη Ευαγγελίου στη μουσική επιμέλεια (ιδιαίτερα επιτυχημένη η επιβλητική μουσική των τίτλων) ενώ τη διασκευή σε σενάριο έκαναν ο Γεράσιμος Σταύρου (τα πρώτα δυο επεισόδια) και ο Νότης Περγιάλης. Οι ίδιοι είχαν κάνει και τη διασκευή σε θεατρικό, το καλοκαίρι του 1956 για το Θέατρο του Πεδίο Άρεως, με πρωταγωνιστές τον Μάνο Κατράκη και την Σμαρούλα Γιούλη.
Και πάμε τώρα στη διανομή. To μισό ελληνικό θέατρο έπαιξε στο σίριαλ. Οι πρώτες ανακοινώσεις ανέφεραν τον Νίκο Κούρκουλο στη διανομή, χωρίς αυτό να πραγματοποιηθεί, ούτε να γίνει γνωστό ποιο ρόλο θα έπαιζε. “Ο Χριστός ξανασταυρώνεται” κατάφερε να συγκεντρώσει σπουδαίους ηθοποιούς όχι μόνο για τους βασικούς ρόλους αλλά και για τους υπόλοιπους.
Από την Γεωργία Βασιλειάδου μέχρι τον Κώστα Γκουσγκούνη, “Ο Χριστός ξανασταυρώνεται” έμεινε στην τηλεοπτική ιστορία και για το καστ. Λυκούργος Καλλέργης, Νίκος Χατζίσκος, Γιώργος Φούντας, Ανδρέας Φιλιππίδης, Κάτια Δανδουλάκη, Νίκη Τριανταφυλλίδη, Ελένη Ζαφειρίου, Γιάννης Αργύρης, Φοίβος Ταξιάρχης, Νίκος Κούρος, Ηρώ Κυριακάκη, Βασίλης Τσάγκλος, Δήμος Σταρένιος, Αλίκη Αλεξανδράκη και νεότεροι που μόλις ξεκινούσαν όπως ο Νίκος Καλογερόπουλος, η Τζένη Φωτίου (το γιουσουφάκι), η Στάμυ Κακαρά και ο Αργύρης Παυλίδης.
Το ερώτημα ήταν ποιος θα υποδυθεί τον Μανωλιό, τον Χριστό δηλαδή. Ο Βασίλης Γεωργιάδης έδωσε το ρόλο σε έναν ηθοποιό που είχε συνεργαστεί ξανά μαζί του, πρώτη φορά στη σειρά “Επικίνδυνα Βήματα” το 1973 (στο ρόλο του Γιόχαν) και λίγους μήνες πριν στην ταινία του Ομφαλός.
Ο Αλέξης Γκόλφης υποδύθηκε τον Μανωλιό που θα έκανε τον Χριστό στην αναπαράσταση. Η επιτυχία ανεπανάληπτη. Ο Αλέξης Γκόλφης έγινε είδωλο από την πρώτο επεισόδιο. Όλα τα περιοδικά τον ήθελαν για εξώφυλλο, ενώ το κοινό ταύτισε τους ηθοποιούς με τους ρόλους τόσο πολύ, που όταν το καλοκαίρι σε κάποια παραλία της Αττικής, είδαν τον Αλέξη Γκόλφη, φώναζαν “Ο Χριστός με μαγιό!”
Ο Αλέξανδρος Γκόλφης ξεκινήσει μια δεκαετία πριν, από το σινεμά, σε μικρούς ρόλους δίπλα στον Θανάση Βέγγο, τον Κώστα Καρρά και την Μπέτυ Αρβανίτη. Στο θέατρο ξεκίνησε με το θίασο του Νίκου Χατζίσκου, που έπαιξαν μαζί και στη σειρά, ενώ ξαναβρέθηκαν στη σκηνή την ίδια χρονιά.
Μεγαλωμένος σε μικροαστικό περιβάλλον, χωρίς πολλές απαιτήσεις, ο Αλέξης Γκόλφης προσπάθησε μόνος του. Τα βιώματά του ήταν τέτοια, που τον έφεραν πιο κοντά στα ανθρώπινα καθημερινά βιοποριστικά προβλήματα. Εκείνη την εποχή έλεγε: Ντρέπομαι για τους ανθρώπους που σπάνε πιάτα στα μπουζούκια, ενώ το 70% της ανθρωπότητας υποσιτίζεται. Αγαπώ την ελευθερία, τους γονείς μου, τον έρωτα και αποστρέφομαι τη μοναξιά -τη φοβάμαι τη μοναξιά- και τη μετριότητα. Φροντίζω να βελτιώνομαι ως άνθρωπος.
Για τον Έλληνα Χριστό της τηλεόρασης, τα πράγματα δεν πήγαν πολύ καλά. Μετά τον Χριστό, έπαιξε στον Συνταγματάρχη Λιάπκιν το 1979 και οι επόμενες εμφανίσεις του γίνονται στη δεκαετία του ΄90. Αξιοσημείωτες είναι στο Ξενοδοχείο Αμόρε, στο Λόγω Τιμής και στη Συκοφαντία του αίματος. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ήταν πολύ δύσκολα και ο ηθοποιός έπαιρνε για χρόνια ουσίες.
Είχε παραδεχθεί ότι ο κόσμος τον αναγνώριζε συχνά στο δρόμο τον σταματούσε, βλέποντας στο πρόσωπό του εκείνο του Χριστού. Η τελευταία του εμφάνιση ήταν σε μεσημεριανή εκπομπή όπου μιλούσε, με αξιοπρέπεια, για το δράμα που ζούσε. Πέθανε το 2007 σε ηλικία 59 ετών, μόνος και αβοήθητος. Ο θάνατός του αποκαλύφθηκε έπειτα από δύο μήνες, στις 9 Οκτωβρίου 2007.
Από τον Αύγουστο του 2007 ο Γκόλφης βρισκόταν στο νεκροτομείο και κανείς δεν τον είχε αναζητήσει. Μόλις το μεσημέρι της 9ης Οκτωβρίου αποκαλύφθηκε ότι ο άτυχος ηθοποιός άφησε την τελευταία του πνοή στα μέσα Αυγούστου. Ζούσε, άστεγος και ρακοσυλλέκτης, στην πλατεία Κολιάτσου.
Η υπόθεση της σειράς εκτυλίσσεται στην ενδοχώρα της Μικράς Ασίας και πιο συγκεκριμένα στο χωριό Λυκόβρυση το 1921. Οι κάτοικοί του είχαν ένα παλιό έθιμο, κάθε 7 χρόνια έκαναν την αναπαράσταση των Παθών του Χριστού τη Μεγάλη Εβδομάδα και έπρεπε να διαλέξουν μερικούς από τους άνδρες του χωριού που θα υποδύονταν τους Αποστόλους και έναν που θα υποδυόταν τον Χριστό.
Μαζεύονται οι δημογέροντες του χωριού και αποφασίζουν σε ποιους θα αναθέσουν τους ρόλους. Οι δημογέροντες είναι ο παπα-Γρηγόρης, ο γερο-Λαδάς, ο άρχοντας Πατριαρχέας, ο καπετάνιος και ο δάσκαλος του χωριού και αδελφός του παπα-Γρηγόρη. Οι δημογέροντες αποφασίζουν να δώσουν το ρόλο του Ιωάννη στο γιο του Πατριαρχέα, τον Μιχελή, το ρόλο του Πέτρου στο Γιαννακό, το ρόλο της Μαγδαληνής στην Κατερίνα, την πόρνη του χωριού, το ρόλο του Ιούδα στον Παναγιώταρο και τέλος το ρόλο του Χριστού στον πιο αθώο που δεν ήταν άλλος από τον βοσκό των προβάτων του Πατριαρχέα, τον Μανωλιό.
Καθώς οι ετοιμασίες προχωρούν, η άφιξη στη γειτονική Σαρακήνα μιας ομάδας προσφύγων με επικεφαλής τον παπα-Φώτη, προκαλεί την εχθρότητα των πιο αντιδραστικών στοιχείων του χωριού, που βλέπουν τους άκληρους πρόσφυγες σαν άμεση απειλή για τα υπάρχοντά τους. Όταν μάλιστα μετά το θάνατο του Πατριαρχέα, ο Μιχελής χαρίζει όλα τα υπάρχοντά του στους φτωχούς της Σαρακήνας, ο παπα-Γρηγόρης έξαλλος προσπαθεί να στρέψει τον αγά της Λυκόβρυσης εναντίον τους, κατηγορώντας τους σαν μπολσεβίκους και επαναστάτες.
Οι εξαθλιωμένοι πρόσφυγες προσπαθούν να εγκατασταθούν στο σπίτι και στα κτήματα του Πατριαρχέα. Ο παπα-Γρηγόρης επικεφαλής των χωριανών της Λυκόβρυσης τους λιθοβολούν και τους διώχνουν. Παραμένει μόνο ο Μανωλιός, τον οποίο συλλαμβάνει ο Παναγιώταρος και τον οδηγει στον αγά. Ο αγάς τον δικάζει και τον παραδίδει στον συγκεντρωμένο και εξαγριωμένο όχλο που ζητεί επίμονα την παραδειγματική του τιμωρία.
Τον οδηγούν στην εκκλησία και εκεί ο Παναγιώταρος, αφού προηγουμένως τον ξυλοκοπήσει άγρια στη συνέχεια με την προτροπή του παπα-Γρηγόρη τον μαχαιρώνει μπροστά στην Άγια Τράπεζα. Ενώ το αίμα του νεκρού Μανωλιού βάφει την εκκλησία, οι πρόσφυγες της Σαρακήνας με επικεφαλής τον παπα-Φώτη φεύγουν από τη Λυκόβρυση για να αποφύγουν νέα αιματοχυσία, αναζητώντας νέο τόπο εγκατάστασης.
Άγνωστες ιστορίες για την θρυλική σειρά, “Ο Χριστός ξανασταυρώνεται”
–Ο Χριστός ξανασταυρώνεται έκανε πρεμιέρα στις 29 Μαϊου 1975 με ένα ημίωρο επεισόδιο-γνωριμίας για τους τηλεθεατές και τέλειωσε στις 11 Ιουνίου 1976. Τότε τα σίριαλ δεν σταματούσαν το καλοκαίρι και συνέχιζαν κανονικά και τους θερινούς μήνες. Η σειρά ήταν ασπρόμαυρη, ολοκληρώθηκε σε 50 επεισόδια αλλά σώζονται τα μονταρισμένα -από τον Βασίλη Γεωργιάδη- 18 επεισόδια.
-Η Μαριορή που υποδύθηκε η Κάτια Δανδουλάκη, είναι ρόλος ορόσημο στην καριέρα της άξιας ηθοποιού.
-Η Γεωργία Βασιλειάδου -72 χρονών τότε- είχε κάνει άλλη μία τηλεοπτική εμφάνιση την προηγούμενη χρονιά (Το παλιό το κατοστάρι) αλλά με το ρόλο της “Μανταλένια”, την γνώρισαν και οι νεότερες γενιές που δεν είχαν την ευκαιρία να την δουν στο σινεμά ή στο θέατρο.
-Ο Ανδρέας Φιλιππίδης που υποδύεται τον Πατριαρχέα, καθιέρωσε τη φράση Τα ύστερα του κόσμου που έγινε σλόγκαν
-Ο Λυκούργος Καλλέργης και ο Νίκος Χατζίσκος έδωσαν ρεσιτάλ ερμηνείας ως κακός και καλός παππάς αντίστοιχα.
-Εποχή άφησε ο Δήμος Σταρένιος ως γερό-Λαδάς, ενώ την μουγκή γυναίκα του υποδύθηκε η Ηρώ Κυριακάκη, που ο Βασίλης Γεωργιάδης την εκτιμούσε ιδιαίτερα ως ηθοποιό. Συνεργάστηκαν μαζί στα Κόκκινα Φανάρια, στον Χριστό ξανασταυρώνεται, στον Γιούγκερμαν και στο Ουράνιο Τόξο
-Για να μην …”σκανδαλιστεί” το τηλεοπτικό κοινό, ο Βασίλης Γεωργιάδης για το Γιουσουφάκι, επέλεξε μια νεαρή ηθοποιό, την Τζένη Φωτίου, που έπαιζε κυρίως σε παιδικές παραστάσεις και έμοιαζε φυσιογνωμικά με αγόρι. Ωστόσο, όταν το Γουσουφάκι δολοφονείται, επιλέγει τον Αργύρη Παυλίδη για Μπραϊμάκι που ικανοποιεί τα γούστα του Αγά.
-Η Νίκη Τριανταφυλλίδη -που ήταν καλλονή- έπαιξε την Κατερίνα, ρόλο που είχε παίξει στην κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου η Μελίνα Μερκούρη. Η Νίκη Τριανταφυλλίδη είχε σημαντική πορεία στο σινεμά και στο θέατρο, αλλά ως χήρα ελαφρών ηθών του χωριού που γοητεύεται από το Μανωλιό, θα την αγαπήσει όλη η Ελλάδα. Πριν τον Χριστό, είχε ξεχωρίσει και στο Εν τούτω Νίκα, του Νίκου Φώσκολου.
-Οι Άγριες Μέλισσες του Αντ1, είχε πολλές ομοιότητες ως προς την παραγωγή και την επιλογή των ηθοποιών. Στήθηκε ένα ολόκληρο χωριό, όπως είχε γίνει τότε με τον Χριστό, ενώ επιλέχθηκαν ηθοποιοί που έχουν θεατρικό βιογραφικό. Λεπτομέρεια: η Κάτια Δανδουλάκη παίζει και στις δύο σειρές, όπως και η Αλίκη Αλεξανδράκη που υποδύθηκε την μάνα του χωροφύλακα στις “Άγριες Μέλισσες” έπαιζε και στον Χριστό (στο ρόλο της Λίζας).
Επίλογος
“Μετά το μακελειό, άκουγε ο παπά Φώτης την καμπάνα να χτυπά, να γιορτάζει και να διαλαλεί πως ο Χριστός γεννήθηκε, πως κατέβηκε στη γη για να σώσει τον κόσμο. Κούνησε το κεφάλι του κι αναστέναξε.
-‘Αδικα, άδικα Χριστέ μου… Κοντεύουν δυο χιλιάδες χρόνια κι ακόμα, ακόμα σε σταυρώνουν… Πότε θα γεννηθείς Χριστέ μου, να μην σταυρωθείς πια, να ζεις μαζί μας αιώνια;”
