Ένα εξαιρετικό άρθρο από τον Δημήτρη Κρασονικολάκη.
Ζεστά ή κάπως δροσερά βράδια σ’ ένα ακόμα καλοκαίρι που φεύγει χωρίς να αφήσει τίποτα να θυμόμαστε. Εκείνο που βλέπω τελικά να μένει στις μνήμες μας «είναι κάτι παλιές νύχτες με φεγγάρι μες στα θερινά τα σινεμά, νύχτες που περνούν και δε θα ξαναρθούν μ’ αγιόκλημα και γιασεμιά..».
Κι άντε πάλι πίσω, στα χρόνια του ’60 – ’70, τότε που ο κινηματογράφος είχε εξελιχθεί σαν το κύριο λαϊκό ψυχαγωγικό μέσο, με δεκάδες ετήσιες παραγωγές, που ένα σωρό από τα εξωτερικά τους γυρίσματα έγιναν στον Πειραιά, εξυμνώντας την τιμιότητα, την παλικαροσύνη, την εργατιά, τον αγνό έρωτα μέσα από τα παιχνίδια της ζωής, την φτώχια, την ξενιτιά, την οικογένεια και τις κωμικές καταστάσεις.
Οι τίτλοι των έργων φτιαγμένοι με μπογιές σε χαρτί ή πανί από λαϊκούς ζωγράφους είναι σήμερα ένα σπάνιο είδος τέχνης που εκτίθεται ενώ οι φωτογραφίες των ηθοποιών με πόζες από τις σκηνές του έργου – όσες σώθηκαν – πωλούνται ακριβά στο Μοναστηράκι.
Βγάζαμε τα εισιτήρια και παίρναμε από την ταξιθέτρια το πρόγραμμα, δίνοντάς της ένα πενταράκι, το πολύ μία δραχμή, αν δεν μπορούσαμε φυσικά να την αποφύγουμε. Το γαρμπίλι, το χοντρό χαλίκι, ήταν ανακατεμένο με τα «τσιγκάκια» (μεταλλικά καπάκια) των αναψυκτικών, τα τσόφλια των πασατέμπων και ηλιόσπορων, τα αποτσίγαρα. Χαζολογώντας πέρναγε η ώρα μέχρι τις οκτώμισι που είχε πια σκοτεινιάσει.
Μετά τον βαρύ ήχο που θύμιζε καμπάνα έσβηναν τα φώτα, γίνονταν ησυχία και φωτίζονταν η μεγάλη οθόνη με την δέσμη που έβγαινε από το παραθυράκι του θαλάμου προβολής.
Πρώτα από όλα τα επίκαιρα. Επί επταετίας, αλίμονο στον μηχανικό που ξέχναγε ή απέφευγε να τα βάλει. Αστυνομικοί με πολιτικά παραφύλαγαν για την πιστή εφαρμογή του δικτατορικού νόμου, για να βλέπει ο κόσμος τα κατορθώματα, τις επισκέψεις, τις θεμελιώσεις και τα εγκαίνια κτηρίων και σύγχρονων έργων του Παπαδόπουλου, του Μακαρέζου, του Πατακού. Ήταν πάντα ασπρόμαυρα και τελείωναν με ποδοσφαιρικά κι άλλα αθλητικά νέα.
Ακολουθούσαν οι ταινίες προσεχώς (τα έργα άλλαζαν κυρίως κάθε Δευτέρα, Τετάρτη και Παρασκευή) και μετά – επιτέλους – το κανονικό φιλμ.
Όταν τα γράμματα των τίτλων δεν φαίνονταν από την θολούρα ή μαύριζε η οθόνη φώναζαν οι νεότεροι «καμπούρη – χασάπη γράμματα!».
Στα διαλείμματα πέρναγε κι ο τύπος με το καροτσάκι του φωνάζοντας δυνατά το εμπόρευμά του: «Λεμονάδες – πορτοκαλάδες – μπιράλ – σάμαλι – κορνέδες – κοκ..».
Τρώγαμε και πατατάκια, καλαμπόκια, πίναμε ταμ-ταμ, την πρόγονο της σχεδόν άγνωστης ακόμα στην Ελλάδα κόκα-κόλα..
Μετά το ’70, με την εισβολή της τηλεόρασης στα σπίτια και την αλλαγή των δεδομένων στην διασκέδαση, την οικονομική άνεση που έστρεψε το ενδιαφέρον αλλού (νυχτερινά κέντρα – καφετέριες και μπαρ), επήλθε οριστική κάμψη εξαιτίας της οποίας έβγαιναν κακά και πρόχειρα έργα, σα να είχε στερέψει ξαφνικά η ποιότητα και η έμπνευση.
Έτσι ο κόσμος απομακρύνθηκε από τα σινεμά, που έκλειναν ένα – ένα ιδιαίτερα στις συνοικίες, αφού κάποια απ’ αυτά μετατράπηκαν για αρκετό διάστημα σε αναψυκτήρια – βαριετέ. Άλλα κατεδαφίστηκαν για να γίνουν πολυκατοικίες, καταστήματα, πάρκα, άλλα κατάντησαν σούπερ-μάρκετ ή άλλαξαν χρήση κι άλλα, ελάχιστα, ερημώνονται μέχρι τις μέρες μας αφημένα στην εγκατάλειψη, όρθια μόνο για να σφραγίζουν λες με την παρουσία τους μια εποχή, να μνημονεύουν σιωπηλά ένα συναίσθημα που σβήνει γιατί ελάχιστοι πλέον αντιλαμβάνονται.
Ένας πρώτος συλλογικός κατάλογος των πειραϊκών σινεμά, σ’ όλες τις εποχές λειτουργίας τους χωρισμένος κατά διαμερίσματα δεν εξαντλεί το θέμα, έχουμε όμως να θυμηθούμε τόσα πολλά διαβάζοντας τα ονόματά τους.
Τα παρακάτω στοιχεία αντλώ αποκλεστικά από το αρχείο μου, δηλαδή από αυτοψία και σημειώσεις δεκαπέντε και πλέον χρόνων. Το θέμα μένει ανοικτό για οποιαδήποτε συμπλήρωση.
Α΄ Δημοτική Κοινότητα Πειραιά.
Άβα (Χ) – Σερφιώτου 28, μεταξύ οδών Κανάρη και Σπ. Λάμπρου. Ξυλουργείο σήμερα, μπορείς να δεις ακόμα τα απομεινάρια των τριών προβολέων πάνω από την είσοδο. Διατηρείται σαν όνομα στάσης του λεωφορείου γραμμής 906 σχεδόν απέναντι. Την Πέμπτη 16.4.1964 έπαιζε το έργο «Πειρασμός».
Την Τετάρτη 1 Απριλίου 1970 έπαιζε το έργο «Ο φιλαράκος μου κ’ εγώ».
Αρμονία (Χ) – Φραγκιαδών προς Σκουλούδη, τώρα Δημοτικό Σχολείο στην οδό Φραγκιαδών 57 – 63.
Την Μεγάλη Παρασκευή 27 Απριλίου 1962 έπαιζε το έργο «Μαρία η Μαγδαλινή» .
Αύρα (Θ) – Κανάρη και Σπύρου Λάμπρου. Γύρω στα 1955 -1970. Την Δευτέρα 31Αυγούστου 1970 έπαιζε το έργο «Φοβάται ο Γιάννης το θεριό»
Γαρδένια (Θ) – Σερφιώτου 87. (Τότε – το βεβαιώνει και ο Οδηγός Αθηνών-Πειραιώς Γαβριήδου 1953, σελ. 192 – εκείνο το κομμάτι της οδού λεγόταν Παναγιώτη Κολοσούκα που ξεκίναγε από την Σερφιώτου 54).
Την Δευτέρα 31Αυγούστου 1970 έπαιζε το έργο «Τραγουδώ μόνο για σένα».
Δελφοί (Χ) – Ηροδότου 113 και Φιλικής Εταιρείας. Τώρα Σκλαβενίτης ΑΕΕ. [ΝΕΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ. “Εντός των ημερών αρχίζει λειτουργών ο νέος κινηματογράφος «Δελφοί» εις την συνοικίαν Καλλιπόλεως.
Ο νέος κινηματογράφος διαθέτει πολυτελή αίθουσαν με αναπαυτικά καθίσματα ως και μηχανήματα εξαερισμού και θερμάνσεως καθώς και εκσυγχρονισμένα μηχανήματα προβολής πρόκειται δε να εξασφαλίση τας καλλιτέρας ταινίας της παγκοσμίου και ελληνικής παραγωγής”. (Νέοι Σκοποί, 23.10.1959)]. Την Μεγάλη Παρασκευή 27 Απριλίου 1962 έπαιζε το έργο «Αγαπάτε αλλήλους». Μέχρι το 1985.
Διάνα (Θ) – Στην Καλλίπολη την δεκαετία του ’50. Σερφιώτου 87. Διαμπερής με την οδό Αγ. Παρασκευής. Την Κυριακή 9.7.1961 έπαιζε το έργο «Ο κόσμος της Σούζυ Βογκ». Στις 14.6.1962 έπαιζε το έργο «Μια νύχτα στη φλογισμένη άμμο». Σύμφωνα με πληροφορίες των γειτόνων όταν έκλεισε γύρω στα 1962 πουλήθηκε και ξανάνοιξε με το όνομα ΓΑΡΔΕΝΙΑ.
Ζέα (Χ) – Χαριλάου Τρικούπη 39. Από το 1968. Την Τετάρτη 1 Απριλίου 1970 έπαιζε το έργο «Γυμνός πειρασμός». Εκμετάλλευση Γ. ΠΕΤΡΟΥ και ΣΙΑ Ο.Ε. Είχε αναστείλει την λειτουργία του. Άνοιξε πάλι από την Πέμπτη 23.10.2014 ως κινημοτοθέατρο ΖΕΑ Digital Cinema. Γίνονται παραστάσεις με παιδικό θέατρο και θέατρο σκιών.
Καλλίπολις (Χ) – [Οδηγός του Γαβ. Γαβριηλίδη, 1939]
Πανελλήνιον (Χ) – Στην Λ. Χατζηκυριάκου γύρω στα 1926 – 1930. [Μέγας Οδηγός Πειραιώς, 1930 – 1931, σελ. 79]
Πειραϊκή (Χ) – Ακτή Θεμιστοκλέους 310 μεταξύ Φλέμινγκ και Ι. Μάνου. Την Τετάρτη 1 Απριλίου 1970 έπαιζε το έργο «Η σειρήνα του Μισσισιπή». Συνεργείο αυτοκινήτων, μετά ταβέρνα ΘΑΛΑΣΣΑΚΙ. 1963 – 1972;
Σαρωνικός (Χ) – Τζώρτζη Καζανόβα και Λ. Χατζηκυριακού. Την Κυριακή 9.7.1961 έπαιζε το έργο «Χριστίνα». Την Τετάρτη 1 Απριλίου 1970 έπαιζε το έργο «Εν ονόματι του νόμου».
Φαντάζιο (Θ) – Γωνία Αφεντούλη 7 και Καραΐσκου 219. Προπολεμικός, δεκαετία του ’20 έως το 1972.
Το οικόπεδο ανήκει στον ναό του Αγίου Σπυρίδωνα και στα 2005 είχε τεθεί ζήτημα αλλαγής χρήσης του.
Αν και διατηρητέο κτήριο μετά από αποφάσεις του 1995 και 1997 έχει σημαντικές φθορές από την εγκατάλειψη. Γράφτηκαν πολλά κείμενα γι’ αυτόν.
Β΄ Δημοτική Κοινότητα Πειραιά.
Αελλώ (Θ) – Πρώην θέατρο Τσόχα. Πρώτη προβολή κινηματογράφου τον Ιούνιο του 1899. Πατινάζ μετά τον πόλεμο. Κινηματοθέατρο στα 1950 – 1970. Πριν κινηματοθέατρο με άλλη ονομασία: Πειραϊκόν. Τώρα το 11ο Γυμνάσιο στην Καρατζά και Κλεμανσό.
Άνεσις (Θ) – Διστόμου και Ανδρούτσου 21 προς την Γρ. Λαμπράκη. Σε βραχώδες ύψωμα. Την Κυριακή 9 Ιουλίου 1961 έπαιζε την ταινία «Ζητείται ψεύτης». Δημοτικός κινηματογράφος από το 1991 με είσοδο 500 δραχμές. Στα 2004 η τιμή ήταν 1000 δραχμές. Αλλαγή προγράμματος κανονικά Δευτέρα – Τετάρτη – Παρασκευή. Κατεδαφίστηκε το 2006. Το οικόπεδο, ό,τι απέμεινε από την φυσική πλαγιά λόφου, πουλιέται. Έχω φωτογραφία της εξωτερικής όψης της εισόδου του.
Αττικόν (ΧΘ) – Από το 1916 στην πλατεία Μουνυχίας (Πλατεία Κανάρη, Πασαλιμάνι). Δίπλα στο καφενείο του, ο Α. Κωνσταντινίδης άνοιξε τον κινηματογράφο του που έκλεισε στα 1919 για να ξαναανοίξει στα 1925. Τα καλοκαίρια έγιναν παραστάσεις και στην ταράτσα.
Αττικόν (Χ) – Αγίου Κωνσταντίνου 9. Υπόγειος. Η πολυκατοικία χτίστηκε στα 1962 με πρόβλεψη κινηματογράφου στο υπόγειό της. Έναρξη Δημοτικού Κινηματογράφου, 11.12.1992. Μετά από διαστήματα που παρέμενε ανενεργός (γίνονταν θεατρικές παραστάσεις και εκδηλώσεις συλλόγων, φορέων και του Δήμου) έκλεισε οριστικά.
Απόλλων (ΧΘ) – Ακτή Τρύφωνος Μουτσοπούλου 4. Εκεί βρίσκονταν το παλιό καφενείο του Παναγιώτη Κωστάλα που αργότερα μεταφέρθηκε στην γωνία Μπουμπουλίνας και Γρηγόρη Λαμπράκη. Θερινός στο παλιό κτήριο και μετά χειμερινός στο νέο. Μετεξέλιξη σε Apollo Assos Odeon. Έκλεισε στις αρχές του 1998. Τον επόμενο Δεκέμβριο μετατράπηκε σε Dunkin’ donuts με 24ωρη λειτουργία. Έκλεισε κι αυτό το 2009.
Το ισόγειο ενοικιάζεται ενώ στους ορόφους λειτουργούν το γυμναστήριο ARENA FITNESS GYM και η εταιρεία VENETSANOU Real Estate ΚΤΗΜΑΤΙΚΗ – ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ.
Βοτσαλάκια (Θ) – Επίσημη διεύθυνση, Βασιλέως Παύλου 4, στην ομώνυμη παραλία, από τις 24 Ιουλίου 2014. Η ταινία ΘΕΕ ΜΟΥ ΤΙ ΚΑΝΑΜΕ; 7 και 5 ευρώ.
Δημοτικό Θέατρο – Η εφημερίδα ΣΦΑΙΡΑ της 10.3.1901 προαναγγέλει την έναρξη κινηματογραφικών προβολών.
Εθνικόν. Στην πλατεία Κοραή, το ζαχαροπλαστείο ΕΘΝΙΚΟΝ τα καλοκαίρια είχε κινηματογράφο από το 1922 και τα αμέσως επόμενα χρόνια.
Ερμής – Ακτή Τρύφωνος Μουτσοπούλου. Προπολεμικός. Ίσως εκεί όπου η μονάδα αυξημένης φροντίδας ΓΑΛΗΝΟΣ στον αριθμό 32.
ΖΗΝΩΝ – Κινηματογραφική Λέσχη. Προβολές ταινιών κάθε δεύτερη Πέμπτη έχουμε στα 2015 στο χώρο του Φυσιολατρικού και Πολιτιστικού Συνδέσμου Πειραιά στην Κολοκοτρώνη 80, 7ος όροφος.
Ηλύσια (Χ) – Στην Φίλωνος 51 ή 57 ή 67 ανάλογα τα διάφορα έντυπα, μετά την αλλαγή αρίθμησης Φίλωνος 70β, τηλ. 42958. Από τον Σεπτέμβριο του 1914, στον χώρο ενός πρώην μακαρονοποιείου. Διευθυντής ο Εξηνταβελώνης. Στα 1917 αγοράστηκε από τον Δ. Βουλγαρίδη. Την Μεγάλη Παρασκευή 27 Απριλίου 1962 έπαιζε το έργο «Επιδρομή 6 συμμοριών». Την Τετάρτη 1 Απριλίου 1970 η ταινία «Ο επαναστάτης του Μεξικό». Λαϊκός κινηματογράφος, έκλεισε στα χρόνια της επταετίας. [«Τα ΗΛΥΣΙΑ αρχίζανε τη προβολή από το πρωί. Προτού ξεκινήσουμε μας γέμισαν μια κατσαρόλα μακαρόνια, ψωμί ελιές κλπ. για να φάμε όταν πεινάσουμε μια και η παραμονή μας εκεί θα ήταν με τις ώρες. Κόψαμε εισιτήριο φθηνό για γαλαρία.. Έμεινε στην ιστορία εκείνη η ταμπέλα που έγραφε “Παρακαλούνται οι κ.κ. πελάτες τα κασελάκια τους να τα αφήνουν έξω”» Σίμος Μιχαηλίδης, Η γέννηση της Κοκκινιάς, 1993, σελ. 77]. [«Δεν νομίζω να υπάρχει νέος της εποχής τότε που να μην πέρασε από την αίθουσα του κινηματογράφου Ηλύσια που βρισκόταν στη μέση της οδού Φίλωνος μεταξύ των οδών 2ας Μεραρχίας και Σκουζέ, και να μη διαβάσει την κλασική επιγραφή στην είσοδο «Παρακαλούνται οι κ.κ. πελάται όπως αφήνουν τα κασελάκια τους εις την έξοδο του κινηματογράφου». Καταλαβαίνει κανείς τι θα γινόταν μέσα στην αίθουσα αν τα λουστράκια κουβάλαγαν μαζί τους τα κασελάκια τους. Πάντα δυο ταινίες – βουβές βέβαια – δυο κωμωδίες, έμπαινες το μεσημέρι κι έβγαινες το βράδυ». Στέλιος Μπινιάρης, Ο Πειραιάς του μεσοπολέμου και της κατοχής, 1994, σελ. 44]
Κάπιτολ ή Καπιτόλ (Χ) – Στην Λ. Βασιλίσσης Σοφίας 156, τηλ. 48073. Το πρώην ΟΛΥΜΠΙΑ, σύστημα ομιλούντος κινηματογράφου από το 1930. Πρώτα βουβός, του Γλυτσού. Στην Γρηγόρη Λαμπράκη 156.
Την Μεγάλη Παρασκευή 27 Απριλίου 1962 έπαιζε το έργο «Ο χιτών». Κλειστός από το 1990, μετατράπηκε σε καφέ εστιατόριο ΝΕΟΝ. Τώρα πολυκαταστήματα Marks and Spencer.
Καστέλλα (Θ) – Λεωνίδου και Βασιλέως Παύλου 109, στο ξενοδοχείο Αρίων γύρω στα 1960, λειτουργούσε στα 1982. Την Δευτέρα 31Αυγούστου 1970 έπαιζε το έργο «Παιγνίδι έρωτα και πόθου».
Καστέλλα (Χ) – Βασιλέως Παύλου (Παπαναστασίου 44). Ανακαινίστηκε και λειτούργησε από τον Ιανουάριο του 1999 έως το 2006. Του Παναγιώτη Μαριόλη. Το πρώην «Ολυμπιάς».
Κέντρο Νεότητας «Εντευκτήριο». Κάθε δεύτερο Σάββατο του μήνα, στις 6:30 το απόγευμα, στο Κέντρο Νεότητας «Εντευκτήριο» της Ιεράς Μητροπόλεως Πειραιώς (Τσαμαδού και Κουντουριώτου 128 – 4ος όροφος) λειτουργεί Κινηματογραφική Λέσχη. Στις 28 Φεβρουαρίου 2015 θα προβληθεί η ταινία “Η ζωή είναι ωραία”.
Κεντρικόν (Χ) – Αγγέλου Μεταξά στο Πασαλιμάνι. Το πρώην θερινό θέατρο ΑΠΟΛΛΩΝ του Παπαδόπουλου που αγόρασε στα 1922 ο Στέφανος Χρυσοστομίδης, καφεπώλης από το 1914, μετατράπηκε σε κινηματοθέατρο από τον Νοέμβριο του 1925. Το θέατρο έκλεισε στα 1932 όταν ο Χρυσοστομίδης μετέφερε τις δραστηριότητές του στο Κερατσίνι. Λεγόταν του «Καράμαλη ή Χρυσοστομίδου».
Ολύμπια (Χ) – Ο Γεώργιος Συνοδινός ξεκίνησε προβολές γύρω στα 1902 πάνω στην πλατεία Μουνυχίας. Ύστερα εγκατέστησε κινηματογράφο μέσα στο καφενείο ΑΡΚΑΔΙΑ (μετά ΒΕΡΣΑΛΛΙΑΙ, Γρηγ. Λαμπράκη και Μπουμπουλίνας όπου η Alpha Bank). Στα 1913 χτίστηκε από τον Συνοδινό το κινηματοθέατρον ΟΛΥΜΠΙΑ δίπλα στο καφενείο ΑΡΚΑΔΙΑ. Από το 1924 λειτούργησε με συνδιευθυντή τον Χατζηδήμο. Μετονομάστηκε σε ΚΑΠΙΤΟΛ τον Μάρτιο του 1930. [«Οι κινηματογράφοι παίζανε για τους πελάτες των ζαχαροπλαστείων Βερσαλλία, Μάντη με αυξημένο τίμημα του γλυκού, μα πάντα για τους τσαμπατζήδες υπήρχε θέση από τα πλάγια καθισμένοι χάμω σταυροπόδι μέχρι που οι ιδιοκτήτες έκλεισαν τα πλάγια με «παραπέτια» κι έτσι χάθηκε το «τσάμπα». Οι οθόνες ήταν δεμένες σε δύο οριζόντια δοκάρια που ανεβοκατέβαιναν με τροχαλία σε δύο κάθετους στύλους». Στέλιος Μπινιάρης, Ο Πειραιάς του μεσοπολέμου και της κατοχής, 1994, σελ. 15]
Ολύμπια (Θ) – Γρηγόρη Λαμπράκη, όπου αργότερα το Πειραϊκό Λυρικό, σήμερα πάρκο με τον ανδριάντα του Π. Π. Γερμανού.
Ολυμπιάς (Χ) – Άδεια από το 1961. Την Κυριακή 9.7.1961 έπαιζε το έργο «Ο Γολιάθ και οι βάρβαροι».
Την Τετάρτη 1 Απριλίου 1970 έπαιζε το έργο «Οι γενναίοι του Βορρά». Στα 1973 λειτουργούσε ως Σινέ Τέχνης σε συνεργασία με τον Καλλιτεχνικό Οργανισμό ΣΤΟΑ. Απέναντι από το ξενοδοχείο Καστέλλα.
Μετά έγινε το κέντρο Λεβεντογέννα, πάλι σινεμά με την ονομασία ΚΑΣΤΕΛΛΑ.
Ολύμπικ (Χ) – Αρχές Β΄ Μεραρχίας το προπολεμικό σινεμά. Την Μεγάλη Παρασκευή 27 Απριλίου 1962 έπαιζε το έργο «Λευκές σάρκες για πούλημα».
Ολύμπιον (Χ) – Σωτήρος Διός 39 και Ανδρούτσου 159. Από το 1958. Την Μεγάλη Παρασκευή 27 Απριλίου 1962 έπαιζε το έργο «Ο βίος και τα πάθη του Χριστού». Γκρεμίστηκε στα τέλη 1994 αφού είχε ήδη διακόψει. Τώρα εμπορικό κέντρο με το ίδιο όνομα.
Μετροπόλιταν. Στο χώρο του Υπουργείου Ναυτιλίας. Θέατρο Μισσούρι.
Παράδεισος. (Θ). Στην οδό Τζαβέλλα της δεκαετίας του ’20. Σε ταράτσα.
Παλλάς ή Πάλλας (ΧΘ) – Γρηγόρη Λαμπράκη 152 – 154. [Βασιλίσσης Σοφίας 152, τηλ. 42344]. Κτιζόταν στα 1935. Προβλεπόταν 1274 θέσεις για τον χειμερινό και 2500 για τον θερινό. Την εκμετάλλευσή του είχε αναλάβει ο Αντώνης Ζερβός.
«Ι5 Ιουνίου 1937. Εγκαίνια νέου θερινού κινηματογράφου στο κτήριο του Ταμείου Προνοίας Αξιωματικών Εμπορικού Ναυτικού (Τ.Π.Α.Ε.Ν). Μελέτη του πολιτικού μηχανικού Αδριανού Λαζαρίμου. Εκτέλεση έργου από την Τεχνική Εταιρία Αντ. Ζερβός – Γ. Τιγκαράκης». Πρώτη ταινία, «Η Μπαλάντα». Κάτω από το θερινό ΠΑΛΛΑΣ ήταν το μεγάλο ζαχαροπλαστείο του Θεοδόση Καλλονά. Θυμάμαι στα τελευταία του χρόνια ότι έτρωγα λουκουμάδες μαζί με τον καφέ μου στο καφενείο – ζαχαροπλαστείο με τα παλιά έπιπλα, τραπέζια και καθρέπτες. Έκλεισε το 1989. Μετά έγινε Disco pub Crystal Pallas. Το ισόγειο μετατράπηκε σε Goody’s. Τώρα τα καταστήματα Public.
Πάνθεον (Χ) – Κινηματοθέατρον. Απέναντι από το καφενείο ΑΡΚΑΔΙΑ (μετά ΒΕΡΣΑΛΛΙΑΙ). Από το 1910.
Το έφτιαξαν οι Καράμαλης – Διονυσιάδης. Στα 1922 περιήλθε στον Μαγγανιώτη ο οποίος αργότερα συνεταιρίστηκε με τον Γιαμαλίδη. Γύρω στα 1925 μετονομάστηκε σε ΣΠΛΕΝΤΙΤ.
Πάνθεον (Θ) – Στην ταράτσα του καφενείου του Μάντη, Αγγέλου Μεταξά και Λουκά Ράλλη. [Οι καταγραφές σε παλιά έντυπα δεν μας διευκρινίζουν τις ακριβείς τοποθεσίες των καταστημάτων, επειδή απευθύνονταν σε σύγχρονους αναγνώστες που εννοείται ότι τις γνώριζαν..]. Δεκαετία του 1930.
Πειραιεύς (Χ) – 34ου Συντάγματος και Ελένης Ζαννή. 1969. Κινηματογράφος αρχικά, θέατρο στην επταετία με το όνομα ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ ’70. Την Τετάρτη 1 Απριλίου 1970 ο κινηματογράφος ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ (Πασαλιμάνι) έπαιζε το έργο «Εσένα μόνο αγαπώ». Πατινάζ, ρόλεξ, κέντρο διασκέδασης.
Πατέ. Ύπαρξη κινηματογράφου ΠΑΤΕ αναφέρεται στα 1920.
Πειραϊκόν (Θ) – Θέατρο που λειτούργησε και κινηματογράφος στον χώρο του θεάτρου Τσόχα, ύστερα το ΑΕΛΛΩ. Διευθυντής στα 1930 ο Ζερβόπουλος. Στον «Εγκόλπιο Οδηγό Αστυφύλακος» του 1932-33 αναφέρεται «Τσόχα ή Πειραϊκόν» στην οδό Ουίλσωνος.
Πνευματικό Κέντρο Αγίου Κωνσταντίνου Πειραιά. Είχαμε λειτουργία κινηματογραφικής λέσχης στις 11 με 18.1.2014. [Δευτέρα 12.5.2014. Κινηματογραφική Λέσχη. Θα προβληθεί η ταινία «Αφιέρωμα στην Τιμία Ζώνη της Παναγίας». Η προβολή θα γίνει στο Πνευματικό Κέντρο, Ευριπίδου 93, στον 4ο όροφο].
Ροζικλαίρ – Στην Φίλωνος προπολεμικά.
Σαρλώ (Χ) – Γύρω στα 1920, επιτάχθηκε για να κατοικήσουν πρόσφυγες και κάηκε. Στην θέση του μετά το ζαχαροπλαστείο ΑΣΤΗΡ.
Σινεάκ (Χ) – Από το 1969. Υπόγειος. Οδός Καραΐσκου στο κτήριο του Δημαρχείου. Δημοτικός κινηματογράφος και χώρος εκδηλώσεων. Παιδικό θέατρο και θέατρο σκιών.
Σινέ – Νιούς (Χ) – Ελευθερίου Βενιζέλου 82, όπου το κτήριο της Αδελφότητας Κρητών «Η Ομόνοια».
Την Παρασκευή 3.2.1961 έπαιζε το έργο «Τυφλός άγγελος».
Σινέ – Ολυμπίκ, Ολύμπικ (Χ) – Φίλωνος 88. Του Σίμου Επιφάνη. Το καλοκαίρι του 1987 έπαιζε «δυο έργα περιπέτεια – σεξ». Τώρα μόνο ακατάλληλες ταινίες.
Σινέ – Τερψιθέα (Θ) – Κήποι της Τερψιθέας. Υπαίθριος. Καλοκαιρινές κινηματογραφικές προβολές με πρωτοβουλία του Συλλόγου Φίλοι Κήπων Τερψιθέας και Περιβάλλοντος Πειραιά. Ο Δικηγόρος Βασίλης Ριζάκος ήταν ο υπεύθυνος της κίνησης. Πρεμιέρα Παρασκευή 21 Σεπτεμβρίου 2012, ώρα 20.30 με την ταινία «Σινεμά ο Παράδεισος», του Τζουζέπε Τορνατόρε. Την Παρασκευή 28.9.2012: Ελληνική κωμωδία «ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΠΛΑΤΩΝΟΣ». [Σας περιμένουμε όλους για μια δροσερή και διασκεδαστική βραδιά στον Κήπο της Τερψιθέας, τον μικρό παράδεισο στην καρδιά του Πειραιά – που οι δημοτικοί μας άρχοντες εντελώς αψυχολόγητα αποφάσισαν να μετατρέψουν σε …τσιμεντένια πίστα αγώνων σκέιτμπορντ και ποδηλάτου !! Σύλλογος ΦΙΛΟΙ ΚΗΠΩΝ ΤΕΡΨΙΘΕΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΙΡΑΙΑ]
Σινέ-Φως (Χ) – Β΄ Μεραρχίας, το παλιό Φως.
Σαρλώ (Χ) – Στο Πασαλιμάνι. Λειτούργησε λίγα χρόνια.
Σπλέντιτ (ΧΘ) – [Βασιλίσσης Σοφίας 160, τηλ. 42064]. Πρώτα βουβός με την ονομασία ΠΑΝΘΕΟΝ. Αναφερόμενοι στα παλαιά κτήρια, το θέατρο Διονυσιάδη τοποθετείται μεταξύ του ΑΠΟΛΛΩΝ και του ΣΠΛΕΝΤΙΤ. Την Παρασκευή 13.12.1957 έπαιζε το έργο «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται». Την Κυριακή 9 Ιουλίου 1961 είχε το έργο «Χίλιες μελωδίες». Έχω σημειώσει και μία τιμή 8 δραχμές, Κυριακές – αργίες 10 δραχμές. Έκλεισε το 1988. Τώρα Μαρινόπουλος (ΝΙΚΗ ΑΕ) και Carrefour στην Γρηγόρη Λαμπράκη 160, Μπουμπουλίνας 53. [«Ο κινηματογράφος Σπλέντιτ άλλαξε πολλές φορές πριν πάρει το σημερινό του σχήμα. Πρώτα ήταν στη θέση που ήταν το καφενείο Σπλέντιτ στη συμβολή των οδών Μπουμπουλίνας – Βασ. Σοφίας (τώρα Γρηγ. Λαμπράκη) ένα παλιό κτίριο μετά τον χαλάσανε, έγινε η σάλα χωρίς την ταράτσα στη συνέχεια χτίσανε το χώρο προ της εισόδου και τέλος θα γίνει η ταράτσα, που προϋπήρχε όμως στο παλιό σαν μακρυνάρι κατά μήκος της οδού Μπουμπουλίνας, και για λίγα άτομα, κι απέναντι ακριβώς το καφενείο Βερσαλλίες». Λίγο ανακατεμένα φαίνεται να τα είχε γράψει ο παλιός μου φίλος Στέλιος Μπινιάρης στο
«Ο Πειραιάς του μεσοπολέμου και της κατοχής», 1994, σελ. 19]
Στέκι του Λιμανιού της Αγωνίας. Πραξιτέλους 78 και Ελ. Βενιζέλου. Κινηματογραφικές προβολές παίζονται κατά καιρούς και στο στέκι του Λιμανιού της Αγωνίας. Α΄ κύκλος Οκτώβρης 2013 – Γενάρης 2014.
Τερψιθέα (Χ) – Κωνσταντίνου Παλαιολόγου και Ηρώων Πολυτεχνείου. Γύρω στα 1959 – 1983. Την Τετάρτη 1 Απριλίου 1970 έπαιζε το έργο «Εσένα μόνο αγαπώ». Τα τελευταία χρόνια τις Κυριακές ήταν και αναψυκτήριο με πολλές μουσικές παρουσίες. Κατέβαινα συχνά και τις παρακολουθούσα κάποιες Κυριακές πρωί, αρκετοί τότε μάζευαν αυτόγραφα και αφίσες των τραγουδιστών. Εμπορικό Κέντρο ΤΕΡΨΙΘΕΑ του ομίλου Χαραγκιώνη, Ηρώων Πολυτεχνείου 55 – 57.
Φως (Χ) – Αιγέως 6, Β΄ Μεραρχίας 10. Προπολεμικός. Ιδιοκτήτης ο Μουσελάς. Από τον Οκτώβρη του 1928 έως περίπου το 2000. Την Τρίτη 28.3.1961 έπαιζε το έργο «Ανίκητος ιππότης». Με 2 ακατάλληλα έργα τα πρόσφατα χρόνια. Κατεδαφίστηκε.
Χάϊ-Λάϊφ (Χ) – Καραΐσκου 114 παλαιότερα, σήμερα 119. Άνοιξε στις 3 Δεκεμβρίου 1925. 400 καθίσματα Α΄ θέσεως, 25 της Β΄, 120 στα θεωρεία. Του Κ. Παπακώστα. Σύστημα ομιλούντος κινηματογράφου από το 1930. Από πάνω και η Σχολή αδελφών Σοφίας, Φρόσως και Ευανθίας Παπακώστα. Προπολεμικά με τηλ. 43223. Το κτήριο αγόρασε το Κ.Κ.Ε. Δύο αίθουσες, Χάι Λάιφ και Χάι Λάιφ Στούντιο με τηλ. 210 4120524. Έκλεισε στα 2005. Από τον Οκτώβριο του 2010 στη θέση του το Passport.
Village Cool (Θ) – Στην ταράτσα του Mc Donald όπου πριν το θερινό Παλλάς. Λειτούργησε από την Κυριακή 4.8.2002. 850 τ.μ., 328 θέσεις. Για λίγα μόνο καλοκαίρια. Τώρα καταστήματα Ρublic.
[«Η πλατεία του Πασσαλιμανιού χωμάτινη τότε είχε τρεις υπαίθριους θερινούς κινηματογράφους, κι ένα υπαίθριο πρόχειρο θεατράκι. Ο ένας ήταν εκεί που είναι σήμερα το «αβγό» ο άλλος στη μέση της πλατείας, και ο τρίτος στο χώρο που είναι τα «νερά που χορεύουν». Στέλιος Μπινιάρης, Ο Πειραιάς του μεσοπολέμου και της κατοχής, 1994, σελ. 15]
Γ΄ Δημοτική Κοινότητα Πειραιά.
Γκρέκα (Θ) – Λεωφόρος Ποσειδώνος προς Ελευθερίου Βενιζέλου. Στο οικοδομικό τετράγωνο δεξιά του ξενοδοχείου Ακταίον, τώρα Metropolitan Hospital στην Εθνάρχου Μακαρίου, πρώην Ποσειδώνος μεταξύ Ειρήνης και Ελ. Βενιζέλου. Το ξενοδοχείο εγκαινιάστηκε το 1903 κι ο κινηματογράφος δημιουργήθηκε στα δεξιά του στην παραλιακή οδό στα 1923. Το ξενοδοχείο μέχρι την δεκαετία του ’30 ήταν στις δόξες του όπως και το Νέο Φάληρο. Από το ’30 – ’40 ήταν φημισμένο για τις χοροεσπερίδες και τις κοινωνικές εκδηλώσεις. Ξέπεσε με τα χρόνια. Έως το 1958 έμεναν πρόσφυγες. Σε μεγάλη σάλα του υπήρχε για χρόνια το σινεμά του Άγγελου Γκρέκα. Μετά κατεδαφίστηκε κι έμεινε η πρόσοψη όπου λειτούργησε η ντίσκο Studio 254. Το σινεμά μεταφέρθηκε στο πλάι. [Μπροστά στην είσοδο υπήρχε περίπτερο. Ένας διάδρομος σε έβγαζε στο ταμείο. Ο στραγαλάς με δεξιότητα έβαζε τους ξηρούς καρπούς σε χάρτινα χωνάκια.
Το κυλικείο, που σέρβιρε εύγευστη γρανίτα, είχε το ζαχαροπλαστείο ΜΠΟΜΠΟΝΙΕΡΑ. Τα δένδρα και τα γιασεμιά μάζευαν πολλά κουνούπια… Η οθόνη του σινεμά ήταν πλάγια σε τοίχο στην Βενιζέλου].
Την Πέμπτη 9.7.1981 έπαιζε το έργο «Στη φωλιά του κούκου». Το σινεμά έκλεισε στα 1990.
[«Κοντά στο ξενοδοχείο αυτό λειτούργησε το κινηματοθέατρο «Γκρέκα». Η μακροβιότητά του αποτέλεσε μια εξαίρεση στη φθορά του χρόνου. Στην αρχή εργάστηκε σαν θέατρο θερινό και μετά σαν θερινός κινηματογράφος που τελικά στεγάστηκε. Σε όλες του τις μορφές πρόσφερε ό,τι καλύτερο μπορούσε παρουσιάζοντας αξιόλογα έργα κάτω από την επίβλεψη του δικηγόρου, κτηματία και επιχειρηματία Άγγελου Γκρέκα». Γιώργος Σκαρδιάκος, Το Νέο Φάληρο (μνήμες), 1990, σελ. 49]
Γκρέκα (Χ) – Είχε ανοίξει και χειμερινός πολύ κοντά, πίσω στο μεσόν περίπου της λεωφόρου Ειρήνης (τότε Βασιλίσσης Φρειδερίκης, πρώην Πεσματζόγλου) ανάμεσα στην Γιαννοπούλου και στην παραλιακή, που λειτούργησε στα 1933 έως τα μέσα της δεκαετίας του 1970.
Μον Μπεγκαίν – Τα βαριετέ της εποχής του μεσοπολέμου διέθεταν και κινηματογράφο. Βρισκόταν στην περιοχή της Λεωφόρου Ποσειδώνος και Σπύρου Ζερβού. Τώρα άδειο οικόπεδο.
Ούφα (Θ) – Σύμφωνα με μαρτυρία φίλου άνοιξε στην παραλία στα χρόνια της δικτατορίας Μεταξά.
Ρεξ (Θ) – Γιαννοπούλου μεταξύ Ζαΐμη κα
