Παπαθανασίου Βαγγέλης

150px Chariots of fire
150px Chariots of fire
Advertisement

Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου (Ευάγγελος Οδυσσέας Παπαθανασίου) είναι Έλληνας μουσικός διεθνούς φήμης, γνωστός διεθνώς ως Vangelis. Έχει επηρεάσει την ανάπτυξη διαφορετικών μουσικών ειδών, ενώ θεωρείται πρωτεργάτης του ηλεκτρονικού ήχου.

Advertisement

Είναι βραβευμένος με Όσκαρ για την μουσική στην ταινία Οι Δρόμοι της Φωτιάς το 1982. Επίσης έχει επενδύσει μουσικά πλήθος άλλων κινηματογραφικών ταινιών όπως: Blade Runner, 1492: Χριστόφορος Κολόμβος, Αλέξανδρος, Ελ Γκρέκο κ.α. Έχει συνεργαστεί με τον Ντέμη Ρούσο, την Ειρήνη Παππά, και τον Γιον Άντερσον. Το 1997 σκηνοθέτησε την τελετή έναρξης του 6ου Παγκόσμιου Πρωταθλήματος Ανοιχτού Στίβου της IAAF που πραγματοποιήθηκε στο Παναθηναϊκό Στάδιο της Αθήνας, Tο έργο του Μυθωδία επελέγη από τη ΝΑΣΑ ως η επίσημη μουσική για την αποστολή της: 2001 Οδύσσεια στον Άρη. Ενώ το 2002 δημιούργησε την επίσημη μουσική για το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου 2002 στις χώρες Κορέα – Ιαπωνία.

Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου γεννήθηκε στις 29 Μαρτίου 1943 στην Αγριά Βόλου. Ξεκίνησε να συνθέτει από την ηλικία των τεσσάρων ετών, ενώ έδωσε την πρώτη του δημόσια παράσταση στην ηλικία των έξι, χωρίς να έχει καμία μουσική εκπαίδευση. Ήταν αυτοδίδακτος παρά τις πιέσεις των γονιών του, αλλά και των δασκάλων του, που τον προέτρεπαν να κάνει μαθήματα μουσικής. Ωστόσο, σπούδασε κλασική μουσική, ζωγραφική και σκηνοθεσία στην Ακαδημία Καλών Τεχνών στην Αθήνα.

Συμμετοχή σε συγκροτήματα

Στις αρχές της δεκαετίας του 60′ κάνει τα πρώτα του βήματα στη μουσική με τη συμμετοχή του στο συγκρότημα Forminx, αφήνοντας το ανεξίτηλο χρώμα του στην Ελληνική ποπ κουλτούρα. Το όχημα για την επιτυχία του συγκροτήματος ήταν το τραγούδι Jeronimo Yanka που σημείωσε τεράστια επιτυχία καθώς το 45άρη άλμπουμ έγινε χρυσό την πρώτη εβδομάδα. Το 1968 θέλοντας να ανοίξει τα φτερά του μετακομίζει στο Παρίσι και μαζί με τον Έλληνα καλλιτέχνη Ντέμη Ρούσο δημιουργεί τους Aphrodite’s Child. Το επιτυχημένο διπλό άλμπουμ με τον τίτλο 666 θεωρείται ότι του έδωσε ώθηση για την αρχή μιας διεθνούς καριέρας. Ενώ αποτελούσε ακόμα μέλος των Aphrodite’s Child, άρχισε δειλά να ασχολείται και με διαφορετικά πράγματα. Η αρχή έγινε το 1970 όταν έγραψε την μουσική για μία ταινία του Χένρι Χάπιερ. Ακολουθεί ένα ακουστικό ντοκιμαντέρ επηρεασμένο από της φοιτητικές εξεγέρσεις στο Παρίσι του 1968. Το 1973 θα ξεκινήσει μία επιτυχημένη συνεργασία με τον σκηνοθέτη Φρέντερικ Ροσίφ για μία σειρά ντοκιμαντέρ για την άγρια φύση, ενώ λίγο προτού μεταβεί στο Λονδίνο θα κυκλοφορήσει έναν προσωπικό δίσκο με τίτλο Earth.

Σόλο καριέρα

Το 1975 αφήνει τους Aphrodite’s Child για να εγκατασταθεί στο Λονδίνο. Εκεί πραγματοποιεί το όνειρο του δημιουργώντας υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις μουσικών ηχογραφήσεων, τα Nemo studios. Πλέον ο Βαγγέλης Παπαθανασίου είχε όλα τα εργαλεία για να μεγαλουργήσει. Δεν θα αργήσει να έρθει η πρώτη συλλογή στο νέο στούντιο με τίτλο Heaven and Hell (1975) ενώ Θα ακολουθήσουν και άλλα επιτυχημένα άλμπουμ, όπως το Albedo 0.3 (1976), το Spiral (1977) για το οποίο βραβεύτηκε με το διεθνές βραβείο MIDEM Instrumental, το Beaubourg (1978) και το China (1979). Πλέον η καριέρα του Βαγγέλη Παπαθανασίου έχει εκτοξευθεί και το μουσικό ταλέντο του έχει αναγνωριστεί παγκοσμίως.

Το 1978 συνεργάζεται με την Ελληνίδα ηθοποιό Ειρήνη Παππά στον άλμπουμ με τίτλο Ωδές που περιείχε παραδοσιακά ελληνικά τραγούδια, ενώ το 1986 συνεργάζονται εκ νέου στο άλμπουμ Ραψωδίες. Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου δημιουργεί παράλληλα άλλη μία μεγάλη συνεργασία, με τον Γιον Άντερσον σε τέσσερα άλμπουμ, το Short Stories (1978), το The Friends of Mr Cairo (1981), το Private Collection (1983) και το Page of Life (1991).

Συνθέσεις για Κινηματογραφικές ταινίες

Ένα μεγάλο μέρος των συνθέσεων του Παπαθανασίου δημιουργήθηκαν για να πλαισιώσουν κινηματογραφικές Παραγωγές ως σάουντρακ. Κορυφαίο σάουντρακ θεωρείται το Οι Δρόμοι της Φωτιάς (Chariots of Fire) για την ομώνυμη ταινία του 1981 η οποία απέσπασε το Όσκαρ Καλύτερου Πρωτότυπου Τραγουδιού το 1982. Η ταινία εξιστορούσε την αξιοθαύμαστη προσπάθεια τριών Βρετανών δρομέων στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1924 στο Παρίσι. Ο Παπαθανασίου έχει γράψει μουσική σε συνολικά 15 ταινίες, ανάμεσα στις οποίες οι Ο Αγνοούμενος (Missing, 1982) του Έλληνα σκηνοθέτη Κώστα Γαβρά, Blade Runner (Μπλέιντ ράνερ, 1982) ταινία επιστημονικής φαντασίας του Ρίντλεϊ Σκοτ, Η ανταρσία του Μπάουντυ (1984) του Ρότζερ Ντόναλτσον, 1492: Χριστόφορος Κολόμβος (1492 – Conquest of Paradise, 1992) για το οποίο απέσπασε το βραβείο Echo Awards αλλά και το βραβείο του Χρυσού Λέοντα, Τα μαύρα φεγγάρια του έρωτα (Bitter Moon, 1992) του Ρόμαν Πολάνσκι, Αλέξανδρος του Όλιβερ Στόουν και Ελ Γκρέκο (2007) του Γιάννη Σμαραγδή.

Μουσική για το διάστημα

Η εξερεύνηση του διαστήματος τον ενθουσίαζε από τα πρώτα του παιδικά χρόνια όπως έχει δηλώσει και ο ίδιος. Ένα μεγάλο μέρος από τα έργα του είναι αφιερωμένο σε αυτό, ενώ διαχρονικά οι κορυφαίοι διαστημικοί οργανισμοί τον εμπιστεύτηκαν για να μελοποιήσει τις επιτυχίες τους.

Η πρώτη του γνωριμία με τον κόσμο του διαστήματος έγινε το 1980 όταν ξεκίνησε να προβάλλεται η αμερικανική τηλεοπτική σειρά Cosmos: A Personal Voyage του Καρλ Σαγκάν που είχε ως κύριο θέμα τη θέση του ανθρώπου στο σύμπαν και την ύπαρξη εξωγήινης ζωής. Η μουσική επένδυση των επεισοδίων δημιουργήθηκε από τον Βαγγέλη Παπαθανασίου, ενώ η σειρά απέσπασε βραβείο Emmy και προβλήθηκε σε 500 εκατομμύρια τηλεθεατές σε 60 χώρες.

Το καλοκαίρι του 2001 ο Παπαθανασίου παρουσίασε το έργο Μυθωδία στους στύλους του ολυμπίου Διός. Η μουσική του έργου δημιουργήθηκε ώστε να συνοδεύσει τη διαστημική αποστολή της ΝΑΣΑ 2001: Οδύσσεια στον Άρη. Ήταν μία φαντασμαγορική μουσική παράσταση, κατά τη διάρκεια της οποίας προβάλλονταν με ειδικά οπτικά εφέ απεικονίσεις κυρίως από θεούς της αρχαίας Ελλάδας και διαστημικές εικόνες της ΝΑΣΑ. Τα σολιστικά μέρη του έργου ερμήνευσαν οι σοπράνο Τζέσι Νόρμαν και Κάθλιν Μπατλ. Επίσης συμμετείχε η Μητροπολιτική Ορχήστρα του Λονδίνου, 120μελής χορωδία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής ενώ ο ίδιος ο συνθέτης χειριζόταν τα πλήκτρα. Το έργο προβλήθηκε τηλεοπτικά σε όλο τον πλανήτη ενώ υπήρχαν γιγαντοοθόνες και στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Μετά το τέλος της μουσικής παράστασης η γαλλική κυβέρνηση, την οποία εκπροσώπησε ο υπουργός παιδείας Ζακ Λανγκ, απένειμε στον Βαγγέλη Παπαθανασίου τον τίτλο του Τάγματος της Λεγεώνας της Τιμής σε μία τελετή που έλαβε χώρα στο περιστύλιο του Ζαππείου.

Δύο χρόνια αργότερα η ΝΑΣΑ θα τιμήσει τον Βαγγέλη Παπαθανασίου με το μετάλλιο δημόσιας συνεισφοράς σε αναγνώριση εξαιρετικής συνεισφοράς στο όραμα της, Το βραβείο αποτελεί την υψηλότερη τιμή από τον Αμερικανικό οργανισμό για μη κυβερνητικά πρόσωπα.

Το 2013 η ΝΑΣΑ υιοθετεί για δεύτερη φορά τη μουσική του Βαγγέλη Παπαθανασίου, με ένα πρωτότυπο μουσικό έργο που δημιουργήθηκε για να πλαισιώσει το βίντεο από την αποστολή Ήρα (Τζούνο), που απεικονίζει συγχρόνως την κίνηση της Γης και της σελήνης μαζί για πρώτη φορά. Το βίντεο απαθανατίστηκε κατά τη διάρκεια της αποστολής καθ’ οδόν για το σύστημα του πλανήτη Δία.

Τον Νοέμβριο του 2014 ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) πρότεινε στον Έλληνα μουσικοσυνθέτη να συνθέσει την μουσική για την πρώτη ιστορική προσεδάφιση σε κομήτη. Εκείνος ανταποκρινόμενος συνέθεσε μια μουσική τριλογία (Άφιξη, Το ταξίδι του Philae και Το βαλς του Ροζέτα) η οποία παρουσιάστηκε από τον ESA μετά την επιτυχημένη προσεδάφιση του σκάφους Ροζέτα στον κομήτη 67P.

Ως φόρο τιμής στην μουσική του προσφορά αλλά και στην αγάπη του για το διάστημα το Minor Planet Center της Διεθνούς Αστρονομικής Ένωσης το 1995 έδωσε το όνομά του Βαγγέλη Παπαθανασίου στον Αστεροειδή της Κύριας Ζώνης 6354. Πλέον ονομάζεται 6354 Vangelis.

Διάφορες μουσικές δημιουργίες

  • 1982 Δημιουργεί το ηχητικό σήμα των ειδήσεων της ΕΡΤ , το οποίο συνέχιζε να ακούγεται στα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων μέχρι και το 2013, ενώ από το 2013 μέχρι και το 2015 ακουγόταν στο δελτίο ειδήσεων της ERTOpen.
  • 1991 Αναλαμβάνει τη μουσική για τα ντοκιμαντέρ του παγκοσμίου φήμης ωκεανογράφου Ζακ-Υβ Κουστώ.
  • 1998 Γράφει το άλμπουμ Φόρος Τιμής Στον Γκρέκο, τα έσοδα του οποίου διατέθηκαν για την ενίσχυση της εκστρατείας της εθνικής πινακοθήκης για την απόκτηση του πίνακα του Ελ Γκρέκο Άγιος Πέτρος.
  • 1999 Συνθέτει τη μουσική που συνόδευσε την παρουσίαση του επίσημου εμβλήματος των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, ενώ δημιουργεί και τη μουσική για την τελετή παράδοσης την ολυμπιακής φλόγας τόσο στο Σύδνεϋ όσο και από το Σύδνεϋ στην Αθήνα.
  • 2002 Δημιουργεί την μουσική για το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου 2002 που πραγματοποιήθηκε στις Ιαπωνία και Κορέα.

Θέατρο

Αξιοσημείωτη είναι η προσφορά του Βαγγέλη Παπαθανασίου και στο θέατρο. Το 1983 δημιούργησε τη μουσική για τη παράσταση του Μιχάλη Κακογιάννη, Ηλέκτρα στο Αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, με πρωταγωνίστρια την Ειρήνη Παππά. Επίσης έχει συνεργαστεί με τα Βασιλικά μπαλέτα, καθώς δημιούργησε την μουσική για τρία έργα, Το R B Sque (1980) που παρουσιάστηκε στο Βασιλικό Θέατρο Drury Lane, Το Φρανκενστάιν (1985) και το Η Πεντάμορφη και το Τέρας (1986).

Άλλα έργα

Το ενδιαφέρον του για τις τέχνες δεν περιοριζόταν μόνο στη σύνθεση μουσικής. Το 1997 έκανε την πρώτη του σκηνοθετική απόπειρα, καθώς σχεδίασε και διηύθυνε εξ ολοκλήρου την τελετή έναρξης του 6ου Παγκόσμιου Πρωταθλήματος Ανοιχτού Στίβου της IAAF που πραγματοποιήθηκε στο Παναθηναϊκό της Αθήνας.

Το 2003 αποκάλυψε την ικανότητα του στη ζωγραφική παρουσιάζοντας 70 δικά του έργα ζωγραφικής στα πλαίσια της Βαλένσια Μπιενάλ στην Ισπανία. Μετά την επιτυχία της έκθεσης Vangelis Pintura, τα έργα του εκθέτονται σε σημαντικές γκαλερί σε όλο τον κόσμο. Την ίδια χρονιά ο Παπαθανασίου παρουσίασε επίσης ένα βιβλίο που περιέχει μερικά από τα ωραιότερα έργα του, με τίτλο Vangelis.

Βραβεία – Διακρίσεις

Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου στην απονομή του τιμητικού διδακτορικού διπλώματος από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών το 2008.
  • Όσκαρ Καλύτερου Πρωτότυπου Τραγουδιού 1982 Για την μουσική στη ταινία Δρόμοι της φωτιάς.
  • Βραβείο Χρυσού Λέοντος στο Cannes Lions International Advertising Festival, για την μουσική Ask the Mountains σε τηλεοπτική διαφήμιση.
  • Βραβείο Max Steiner Award το 1989, για σύνθεση και παρουσίαση διακεκριμένης κινηματογραφικής μουσικής.
  • Βραβείο Echo (Γερμανία) για το διεθνή καλλιτέχνη της χρονιάς 1992.
  • Βραβείο του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Φλάνδρας (Βέλγιο) για καλύτερη μουσική επένδυση κινηματογραφικής ταινίας.
  • Βραβείο του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βαλένθια για καλύτερη μουσική επένδυση κινηματογραφικής ταινίας.
  • Βραβείο Κοινού για καλύτερη μουσική επένδυση κινηματογραφικής ταινίας από την Παγκόσμια Ακαδημία Μουσικής Επένδυσης στη Φλάνδρα, Βέλγιο.
  • Βραβείο Απόλλων το 1993 για τη συνεισφορά του στη μουσική από την Εταιρεία των Φίλων της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
  • Ο τίτλος του Ιππότη του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων της Γαλλικής Δημοκρατίας το 1992. Η απονομή έγινε από τον Γάλλο υπουργό παιδείας.
  • Δύο φορές το Παγκόσμιο Μουσικό Βραβείο του Μόντε Κάρλο, για τον Έλληνα καλλιτέχνη με τις μεγαλύτερες πωλήσεις.
  • Ο τίτλος του Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής της Γαλλικής Δημοκρατίας το 2001.
  • Βραβείο RIAJ (Δισκογραφική Βιομηχανία της Ιαπωνίας) για διεθνές τραγούδι της χρονιάς 2002.
  • Μετάλλιο Δημόσιας Συνεισφοράς της ΝΑΣΑ σε αναγνώριση εξαιρετικής συνεισφοράς στο όραμα της ΝΑΣΑ το 2003.
  • Το 2013 τα Ελληνικά Ταχυδρομεία εξέδωσαν γραμματόσημα τα οποία τον απεικόνιζαν.
  • Τιμητικό διδακτορικό δίπλωμα από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών το 2008, παραχωρώντας του το διακεκριμένο τίτλο του Ομότιμου Καθηγητή. Το διδακτορικό του δόθηκε για την εξαιρετική συμβολή του στη μουσική παιδεία του ελληνικού λαού, καθώς και για τη διάδοση του μηνύματος του Ελληνισμού σε όλο τον κόσμο.

Δισκογραφία

  • (1970) Sex Power
  • (1972) Fais Que Ton Rêve Soit Plus Long Que la Nuit
  • (1973) Earth
  • (1973) L’Apocalypse des Animaux
  • (1975) Heaven and Hell
  • (1976) Albedo 0.39]
  • (1976) La Fête Sauvage
  • (1977) Ignacio
  • (1977) Spiral
  • (1978) Beaubourg
  • (1978) Ωδές (Βαγγέλης Παπαθανασίου & Ειρήνη Παππά)
  • (1979) China
  • (1979) Opera Sauvage
  • (1980) Short Stories (Γιον Άντερσον & Βαγγέλης Παπαθανασίου)
  • (1980) See You Later
  • (1980) Ωδές
  • (1981) chariots of fire
  • (1981) The Friends of Mr Cairo (Γιον Άντερσον & Βαγγέλης Παπαθανασίου)
  • (1983) Antarctica
  • (1983) Private Collection (Γιον Άντερσον & Βαγγέλης Παπαθανασίου)
  • (1984) Soil Festivities
  • (1985) Mask
  • (1985) Invisible Connections
  • (1986) Ραψωδίες (Βαγγέλης Παπαθανασίου & Ειρήνη Παππά)
  • (1988) Direct
  • (1989) Themes
  • (1990) The City
  • (1991) Page of Life (Γιον Άντερσον & Βαγγέλης Παπαθανασίου)
  • (1992) 1492: Conquest of Paradise
  • (1995) Voices
  • (1995) Ask the Mountains (Βαγγέλης Παπαθανασίου & Στίνα Νόρντενσταν)
  • (1995) Φόρος τιμής στον Γκρέκο
  • (1996) Portraits
  • (1996) Oceanic
  • (1998) El Greco
  • (1999) Reprise 1990–1999
  • (2001) Mythodea — Μουσική για την αποστολή της ΝΑΣΑ: 2001 Οδύσσεια στον Άρη
  • (2003) Odyssey
  • (2004) Alexander
  • (2007) El Greco
  • (2007) Blade Runner Trilogy: 25th Anniversary
  • (2012) The Collection
  • (2012) “Chariots of Fire – The Play” (Music From The Stage Show)
  • (2012) “Trashed” (Soundtrack)

el.wikipedia.org

Προηγούμενο άρθροΓνώριζες ότι Μέρος 5ο
Επόμενο άρθροΠόλυ Πάνου 1940-2013